Waar diversiteit jarenlang in opmars was bij grote bedrijven, lijkt die opkomst in de Verenigde Staten nu gestopt. Grote Amerikaanse bedrijven zoals Amazon, Meta, McDonald's en Disney kondigden zelfs aan hun beleid voor 'Diversity, Equity and Inclusion' (DEI) terug te schroeven. Ook onder druk van het Amerikaanse Hooggerechtshof, dat positieve discriminatie onlangs verbood.
Hoe is dat in Nederland, is DEI daar ook op z'n retour? We vroegen het Gido van Puijenbroek, Managing Partner van adviesbureau Highberg, dat jaarlijks de DEI Benchmark publiceert en twee weken geleden, samen met Van Lanschot Kempen, een event over dit onderwerp organiseerde: 'Diversiteit in de tijd van pushback'.
Lees ook: Waarom diversiteit bij bedrijven door Trump onder druk staat - en waarom Heineken er mee doorgaat
Van Puijenbroek: „Je ziet dat Amerika het nieuws domineert. Dat is de belangrijkste economie ter wereld en het narratief is daar inderdaad dat DEI in de hoek zit waar de klappen vallen. Dat wordt soms wel iets te zwaar aangezet, wat mij betreft. Zo las ik op een Amerikaanse banensite laatst de kop 'DEI-budgetten onder druk', maar in het beschreven onderzoek gaf 80 procent van de respondenten juist aan dat het budget gelijk bleef of steeg. Slechts 10 procent zei dat het budget signifant kromp, maar die groep kreeg alle aandacht."
Het valt dus wel mee?
„Nee, het is waar dat diversiteit en inclusie in de VS echt onder druk staan. We hebben allemaal gelezen over advocatenkantoren die onder druk worden gezet door de nieuwe regering, maar ook over wat er gebeurt met universiteiten en het leger. Daarnaast hoor ik in ons netwerk bijvoorbeeld van organisaties die in Amerika gevestigd zijn en om legitieme redenen het registreren van bijzondere persoonskenmerken hebben opgeschort. Medewerkers zeggen: 'Wij doen het voorlopig niet, want we vertrouwen onze werkgever wel, maar we vertrouwen onze overheid niet.' Dat klinkt toch vrij heftig."
Lees ook: 'Gen Z moet niet enige reden zijn om beleid rond diversiteit en inclusie te implementeren'
Zie je dat ook in Europa?
„Nee, dat beeld is genuanceerder. Wat je wel ziet, is dat het filter bij mensen, zowel officials als gewone mensen op de werkvloer, eraf is. Mensen denken alles maar te kunnen zeggen. Vicente Valentim, een Portugese onderzoeker, zei daar laatst iets interessants over in de Volkskrant: radicaal rechtse meningen zijn er altijd al geweest, maar mensen durfden ze nooit hardop te uiten. Nu radicaal rechts soort van genormaliseerd is in de politiek, wordt het debat extremer, ook op de werkvloer. Maar wij zien nog steeds dat organisaties die écht intrinsiek kiezen voor diversiteit en inclusie, zoals Van Lanschot of (facilitair dienstverlener, red.) Vebego, er gewoon mee doorgaan."
Zien jullie ook dat er bedrijven zijn die er mee doorgaan, maar daar minder mee naar buiten treden? Geen 'Be good and tell it' meer, maar 'Be good and keep it quiet?'
„Absoluut. Waar je voorheen 'pink washing' zag, dus organisaties die zeiden DEI na te streven maar niet intrinsiek gemotiveerd waren, zien we nu 'pink hiding': organisaties die wel actief zijn op het gebied van diversiteit en inclusie, maar die dit anders noemen of minder publiekelijk uitdragen. Dan heet het opeens well-being, inclusiviteit of psychological safety. Wat we ook zien, is dat er meer aandacht komt voor het integreren van diversiteit en inclusie in processen en beleid. Organisaties dragen dit dus misschien minder duidelijk naar buiten uit, maar verankeren het des te meer in hun beleid. Ook gestimuleerd door nieuwe Europese wetgeving, zoals de EU Pay Transparency Directive of de AI Act. Die bevat onder meer regels om discriminatie door algoritmes te voorkomen."
In jullie DEI Benchmark van 2024 stond al wel dat 'het gevoel van inclusie onder medewerkers stabiliseert en in sommige sectoren zelfs afneemt omdat de praktische uitvoering soms te wensen overlaat'.
„De Benchmark voor 2025 komt binnenkort. Dan komen we ook met een persbericht en dan zal inderdaad instaan dat het gevoel van inclusie wederom is gedaald. We zitten we nu op het niveau van vijf jaar geleden. De sterkere meningen zien we ook terug: 39 procent van de mensen die we ondervraagd hebben, heeft nu een negatievere mening heeft over diversiteit en inclusie, maar eenzelfde percentage is nu juist positiever."
We zien in homogene teams in een hoge mate van inclusiviteit, want iedereen lijkt op elkaar
Meer diversiteit kan ook tot minder gevoel van inclusie leiden, concludeerden jullie eerder.
„Dat klopt. We zien in homogene teams een hoge mate van inclusiviteit, omdat iedereen op elkaar lijkt. Bij organisaties die transformeren naar een meer divers en inclusief bedrijf, zie je dat de inclusiviteit eerst afneemt. Dit geldt zowel voor nieuwe medewerkers met een wat andere achtergrond als voor bestaande medewerkers. Het spannende deel van deze diversiteitstransformatie is dat je vol moet houden. Pas als je een kritische grens bereikt qua diversiteit, neemt het gevoel van inclusiviteit weer toe."
Lees ook: Bedrijven bouwen hun diversiteitsbeleid langzaam af
Olivier Heimel, schrijver van dit artikel, bespreekt de reactie van Gido van Puijenbroek in de podcast BusinessWise Weekly, geheel in het teken van het DEI-beleid van bedrijven. Die kun je hieronder beluisteren.
BusinessWise Weekly is een wekelijkse podcast waarin presentator Olivier de Neve je bijpraat over de actualiteit die ertoe doet op de werkvloer, bij het koffieapparaat en in de strategiepresentatie van volgende week. Elke vrijdag een nieuwe aflevering op deze website en je favoriete podcastkanaal.
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
