We praten veel over klimaat, stikstof, circulaire economie en ESG-rapportages. Over de noodzaak van tempo, innoveren, transformeren. Maar zelden over de mensen die al die transities moeten dragen. Dáár, in de dagelijkse praktijk van teams en organisaties, stokt het vaak.
Niet omdat medewerkers niet willen, maar omdat ze niet weten of ze nog wel mógen willen. Omdat ze vastlopen tussen persoonlijke waarden en bedrijfspolitiek. Omdat er weinig ruimte is om te experimenteren, te falen en te leren. En omdat in een gepolariseerd debat zwijgen veiliger voelt dan positie kiezen.
Laura de Vries is expert in maatschappelijke transities en een van de sprekers van Sprekershuys.
Waarom beleid blijft hangen
Duurzaamheidsstrategieën stranden vaak niet op onwil, maar op de manier waarop organisaties zijn ingericht: beheersen in plaats van bewegen. Er wordt keurig gerapporteerd, gestuurd en gemonitord. Toch blijft de verduurzaming blijft vaak hangen in plannen, pilots en papieren vooruitgang. Medewerkers voelen haarfijn aan dat er meer nodig is dan rapportages en compliance. Maar zodra het gesprek over waarden of verantwoordelijkheid te spannend wordt, duiken we weg achter bureaucratie en procedures.
Het resultaat is beleid dat klopt op papier, maar weinig in beweging zet. En zeker in een tijd waarin mensen juist zingeving en handelingsruimte zoeken in hun werk, is dat funest voor motivatie. Met die vervreemding verdwijnt precies wat we nodig hebben: de energie, nieuwsgierigheid en creativiteit om de transitie waar te maken.
Lees ook: Leen Zevenbergen: 'Alleen Future Proof-bedrijven overleven de wereldwijde chaos'
Van beleid naar speelruimte
We hebben een systeem gebouwd waarin bijna alles eerst bewezen moet worden vóórdat het mag. Maar vernieuwing werkt andersom: je moet het mogen proberen om te kunnen bewijzen dat het werkt.
Waar mensen zich veilig voelen om te pionieren, ontstaat vanzelf beweging
Laura de Vries
Zolang organisaties vooral bezig zijn risico's te vermijden, verliezen ze de energie die nodig is om te vernieuwen. Ideeën blijven hangen in voorzichtigheid. Medewerkers voelen de spanning tussen wat kan en wat mag, en leren dat het veiliger is niets nieuws te beginnen dan iets fout te doen.
De druk om te presteren is groot. Doelen en deadlines zijn niet vrijblijvend; de klok tikt. Maar juist onder die druk wordt de speelruimte kleiner, terwijl transities vragen om experiment en creativiteit. Waar mensen zich veilig voelen om te pionieren, ontstaat vanzelf beweging. En daar ligt de rol van leiders: niet om risico's te elimineren, maar om kaders te bieden waarbinnen geëxperimenteerd mag worden. Niet 'doe maar wat', maar: 'probeer, leer en deel wat werkt'. Zo ontstaat veiligheid door vertrouwen en duidelijkheid.
Lees ook - Steeds meer grote Nederlandse bedrijven laten hun duurzaamheidsambities varen: 'Slappe hap'
Transities zijn uiteindelijk een uitvoeringsproces op schaal. En uitvoeren lukt alleen als mensen mogen leren, twijfelen en ontdekken. Waar ruimte ontstaat, volgt innovatie, en waar innovatie bloeit, ontstaat koploperschap.
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
