'Het stereotype dat mannen van nature betere leiders zijn, klopt niet'

,,Het stereotype dat mannen van nature betere leiders zijn, klopt niet", stelt Janka Stoker, hoogleraar Leiderschap en Organisatieverandering aan de Rijksuniversiteit Groningen, meteen duidelijk. Toch blijven traditionele beelden domineren. ,,Een goede leider wordt vaak geassocieerd met daadkracht, risico's nemen en voor de troepen uitlopen. Dat zijn eigenschappen die we eerder aan mannen toeschrijven. Aan vrouwen koppelen we eigenschappen zoals bescheidenheid, zorgzaamheid en luisteren. Kwaliteiten die minder vaak met leiderschap worden geassocieerd."

'Vrouwen moeten balanceren tussen tegenstrijdige verwachtingen'

Janka ziet de gevolgen van deze stereotypen overal terug, zelfs in de symboliek van historische ruimtes. Ze wijst op de senaatskamer van de Rijksuniversiteit Groningen, die weerspiegelt hoe leiderschap historisch is vastgelegd als iets typisch mannelijks. ,,Daar hingen jarenlang alleen portretten van mannelijke hoogleraren. Pas de afgelopen twintig jaar zijn er ook portretten van vrouwen bijgekomen, maar de dominantie van mannen blijft zichtbaar." Dit beeld heeft directe gevolgen voor vrouwen die naar topposities streven. ,,Vrouwen moeten balanceren tussen tegenstrijdige verwachtingen: daadkrachtig genoeg zijn om als leider te worden gezien, maar ook zorgzaam en bescheiden blijven om te voldoen aan het stereotype van een goede vrouw. Je moet het allebei kunnen en het allebei laten zien, veel meer dan mannen."

Vrouwen mogen de baas zijn, maar niet te bazig

Het resultaat is een complexe balans-act waarin vrouwen zowel mannelijke als vrouwelijke eigenschappen moeten combineren. Charlotte Boström, journalist en auteur van 'Waarom Zweedse vrouwen niet gratis werken', wijst op de dubbele standaarden waarmee vrouwelijke leiders te maken hebben: ,,Vrouwen mogen de baas zijn, maar niet te bazig. We zijn nog steeds niet gewend aan vrouwen in leidinggevende rollen. Gedrag dat bij mannen wordt gewaardeerd, zoals directheid of dominantie, wordt bij vrouwen vaak afgekeurd. We verwachten dat vrouwen zachtaardiger zijn."

LEES OOK Loonkloof toegenomen: 'Gelijk belonen, dan word je aantrekkelijkere werkgever'

Vrouwen scoren op veel belangrijkere leiderschapskwaliteiten beter dan mannen

Uit onderzoek blijkt dat vrouwen op veel belangrijke leiderschapskwaliteiten beter scoren dan mannen. In een studie van Zenger en Folkman uit 2019 werden 19 leiderschapskwaliteiten onderzocht bij meer dan 10.000 assessments. Marguerite Soeteman-Reijnen, voorzitter van de Raad van Advies van SER Topvrouwen, licht toe: ,,Vrouwen scoorden beter dan mannen op 17 van de 19 kwaliteiten. Mannen scoren vooral beter op zelfvertrouwen. Dat is heel interessant."

We hebben de neiging om mannen automatisch bepaalde eigenschappen toe te dichten zonder dat ze die daadwerkelijk laten zien

Mannen: de laisser-faire leiderschap (laat maar waaien)

Janka Stoker ziet in de eigen datasets met duizenden managers hetzelfde patroon. ,,Vrouwen scoren hoog op zowel ondersteunend als richtinggevend leiderschap, wat essentieel is voor effectief management. Dit suggereert dat vrouwen vaak beide stijlen goed beheersen, terwijl mannen eerder gespecialiseerd zijn in één stijl. En die stijl is laisser-faire leiderschap, het 'laat maar waaien'-leiderschap. Dat is een leider die weinig actie onderneemt, wat heel ineffectief is. We hebben de neiging om mannen automatisch bepaalde eigenschappen toe te dichten, zoals daadkracht en competentie, zonder dat ze die daadwerkelijk laten zien. Hierdoor komen ook mannen op leidinggevende posities die daar niet alle benodigde capaciteiten voor hebben."

LEES OOK 'Na mijn zwangerschapsverlof werd ik niet opgenomen in een talentprogramma'

'Er is nog steeds een vrouwenquotum nodig'

Volgens Lisa van Blaricum, mede-eigenaar van In Touch Female Leadership & Career Academy, moeten we ons bewust zijn van het feit dat de weg naar genderdiverse organisaties nog in ontwikkeling is. ,,Er is nog steeds een vrouwenquotum nodig. Het is belangrijk dat we ons dit realiseren. Daarom moeten we vrouwen ondersteunen in het innemen van hun positie." Lisa pleit voor een tweesporenbeleid: ,,Enerzijds moeten we vrouwen helpen om hun potentie zichtbaar te maken. Tegelijkertijd is het essentieel om ook mannen te trainen en te helpen begrijpen dat het aannemen van een vrouw geen groter risico vormt. Deze vooroordelen moeten we doorbreken."

Meer arbeidsmarkt? BusinessWise Weekly!

In onze wekelijkse nieuwsbrief vind je het beste van BusinessWise die week, ook over de arbeidsmarkt. Abonneer je nu gratis en blijf altijd op de hoogte.