Er zijn mensen die floreren in structuur. Ze houden van vaste formats, weekstarts, sprints, deliverables en strakke planningen - alles volgens het boekje.
En er zijn mensen zoals Brian.
Brian (60) is IT-architect en een complexe denker. Hij bloeit juist in organisaties waar nog niet alles is uitgedacht. Bedrijven die groot genoeg zijn voor complexe vraagstukken, met een grote hoeveelheid aan processen, systemen, data en integraties - maar waar nog geen duidelijke kaders zijn.
Saskia Schepers is expert op het gebied van neurodiversiteit en een van de sprekers van het Sprekershuys.
„Ik zit nu in een heerlijke situatie waarin ik volledig tot mijn recht kom," vertelt hij. „In het begin was het één grote 'Greenfield'-situatie. Er waren nog weinig afbakeningen, geen duidelijke verwachtingen of deliverables. Er was gewoon een complex, bedrijfsbreed probleem dat opgelost moest worden."
Precies dáár komt Brian in zijn kracht. Hij denkt integraal: strategie, IT, communicatie, organisatie, techniek - alles hangt samen. En hij mag het verbinden. Niet vanuit controle, maar vanuit visie. „Ik kreeg de vrijheid om niet alleen een oplossing, maar ook structuur te creëren. Om strategieën te bedenken, lijnen uit te zetten, kennis te delen en processen te optimaliseren. Alles heeft met alles te maken. Het vertrouwen krijgen om dat aan te gaan is mijn grootste motivatie."
Vrijheid als brandstof
Bij dat bedrijf kreeg hij precies wat hij nodig had: vertrouwen, ruimte en verantwoordelijkheid. Geen overleggen over elk detail, geen micro-management.
„Vertel me wat het probleem is, wat de context is en laat me dan mijn werk doen," zegt hij. „Ik hou rekening met iedereen, van programmeur tot directeur. Maar ik voer nooit letterlijk uit wat me gevraagd wordt. Ik los het onderliggende probleem op, niet alleen het symptoom."
Dat vraagt lef van leiders. Want Brian doet niet wat je zegt; hij doet wat er écht nodig is. „De beste leidinggevende voor mij vertrouwt me. Die beoordeelt me op resultaat, niet op aanwezigheid of werkwijze. En dat werkt: ik lever op tijd, binnen budget, en vaak meer dan verwacht. Ik kijk verder, dieper en integraler."
Het is een krachtige reminder: professionals die vrijheid krijgen, nemen verantwoordelijkheid. Niet iedereen heeft sturing nodig om te excelleren - sommigen hebben vooral ruimte nodig.
Lees ook: Neurodiversiteit op de werkvloer: 'We zijn toch allemaal een beetje autistisch?'
Voor iemand als Brian is te veel overleg funest
Saskia Schepers
De valkuil van te veel structuur
Voor iemand als Brian is te veel overleg funest. „Al die vergaderingen, scrum events, dagstarts zijn killing," zegt hij. „Ze vertragen me. Als ik voortdurend tussentijds collega's moet meenemen in mijn gedachten en strategie, zet ik drie stappen terug. Soms wordt er zelfs een verkeerde afslag genomen omdat ze me niet kunnen volgen."
Brian denkt sneller en breder dan de gemiddelde overlegcyclus aankan. Waar anderen praten, bouwt hij al. „Ik luister naar mensen, analyseer hun problemen en zoek de onderliggende motivatie. Ik neem iedereen en alles mee. Dat geheel tackle ik. Maar daarvoor moet je me met rust laten. Ik bewijs liever in daden dan in woorden."
Zijn verhaal raakt een breder punt: veel organisaties zijn ingericht op voorspelbaarheid. Maar innovatie ontstaat zelden uit voorspelbaarheid. Te veel structuur kan talent juist afremmen. Vooral bij mensen die verder vooruitdenken dan het systeem toelaat.
Niet iedereen is gelijk - en dat is goed
In de wereld van agile, scrum en DevOps heerst het ideaal dat iedereen op dezelfde manier laten werken gelijkwaardig is. En het werkt ook- voor veel mensen. Maar niet voor iedereen. „Het idee dat iedereen op dezelfde manier moet werken klinkt sympathiek en eerlijk: iedereen gelijk," zegt Brian. „Maar het haalt de kracht uit mensen die juist méér kunnen, sneller denken of breder zien. Voor hen is dat systeem eerder een rem dan een steun."
Mensen zijn niet gelijk, maar wel gelijkwaardig en dat vraagt juist géén gelijke aanpak. Brian weet het uit ervaring: als hij zich volledig conformeert aan de standaardwerkwijze, zakt zijn productiviteit met 70 procent. „Dan ben ik nog maar 30 procent effectief en is mijn oplossing verre van wat er mogelijk is. Terwijl ik, met vrijheid, juist het verschil kan maken."
Voor leidinggevenden betekent dit: durf af te wijken van de norm. De kunst is niet iedereen in één systeem te persen, maar de juiste condities te creëren waarin verschillende denkwijzen tot hun recht komen.
De toekomst vraagt om loslaten
Brian vat het eenvoudig samen: „Wil je het beste uit mij halen? Vertrouw me. Laat me vrij. Beoordeel me op wat ik oplever, niet op hoe ik werk."
Daarin schuilt misschien wel de grootste leiderschapsles van nu. Niet elk brein floreert in dezelfde structuur. Niet elk talent denkt in sprints. Niet elk talent gedijt in kaders. Sommige professionals hebben ruimte nodig om te kunnen vliegen.
De leiders van de toekomst herkennen dit. Ze sturen niet vanuit controle, maar vanuit vertrouwen. Ze weten dat diversiteit in denken - ook in tempo, stijl en aanpak - de motor is van innovatie.
Durven loslaten is dus geen risico. Het is een strategie.
Saskia Schepers
Durven loslaten is dus geen risico. Het is een strategie. Want wie ruimte geeft aan vakmensen als Brian, krijgt er iets voor terug wat geen procesdocument kan leveren: creativiteit, eigenaarschap en duurzame resultaten.
Lees ook: Het voorbeeld: de enige strategie die altijd werkt
Drie vragen om jezelf te stellen als leider
Geef ik mijn mensen echt vertrouwen of controleer ik vooral?
Vrijheid motiveert vakmensen. Vraag jezelf af of je stuurt op resultaat of op aanwezigheid. Echte verantwoordelijkheid ontstaat pas als iemand ruimte krijgt om diens eigen manier te vinden.
Beoordeel ik iedereen op dezelfde manier of op wat ze nodig hebben om te excelleren?
Niet elk talent floreert in dezelfde structuur. De kunst van modern leiderschap is om verschillen in denkstijl, tempo en behoefte te herkennen en daar flexibel op in te spelen.
Durf ik los te laten om groei mogelijk te maken?
Innovatie vraagt vertrouwen. De vraag is niet of je mensen het 'goed' doen, maar of je ze genoeg ruimte geeft om beter te kunnen worden dan jij ooit had durven plannen.
Lees ook: Serge van Rooij: 'Je team is geen algoritme: vertrouwen kun je niet programmeren'
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
