Van de ene op de andere dag stond Laurent Freixe (63) dit najaar buiten. De geboren Fransman werd, na een glansrijke carrière van 39 jaar bij dezelfde werkgever, zonder pardon op de keien gezet. Zonder vertrekregeling ook. En zonder dat zijn werkgever er al te veel woorden aan vuil wilde maken. De reden? Hij struikelde over een 'undisclosed romantic relationship' op de werkvloer.
Bij Laurent Freixe ging het over intimiteiten, maar dan de gewenste variant
Om ieder misverstand te voorkomen: we hebben het hier niet over ongewenste intimiteiten. Daarvan weet iedereen, als je de laatste jaren niet onder een steen hebt geleefd, dat het je reputatie en je professionele loopbaan in een vloek en een zucht kan torpederen. Nee, daarover ging het bij Laurent Freixe nadrukkelijk niet. Bij hem ging het over intimiteiten, maar dan de gewenste variant. Met in dit geval een directe collega. Daar kan je je als leidinggevende dus ook een buil aan vallen.
Lees ook: Relatie met collega toegestaan? 'Voor hogere functies gelden vaak andere regels'
Laurent Freixe was bij de Zwitserse voedingsmiddelengigant Nestlé niet zomaar een doorsnee leidinggevende. Vanaf het moment dat hij er binnenkwam, in 1986, had hij zijn hele loopbaan het vuur uit zijn sloffen gelopen voor de producent van bekende merken als Nespresso, Maggi en Kitkat. Langzaam maar zeker klom hij naar boven. Tot hij in 2024 de bovenste sport van de ladder bereikte. Zijn benoeming tot CEO was de kers op de taart. Van de 277.000 mensen die wereldwijd bij Nestlé werken, werd Laurent Freixe de allerbelangrijkste en de meest zichtbare.
Een ijskoud persbericht
Zijn finest hour eindigde op 1 september van dit jaar. Het persbericht waarmee Freixe aan de dijk werd gezet, was ijs- en ijskoud. Maar binnenskamers zal de president-commissaris van Nestlé, Paul Bulcke, vermoedelijk gekookt hebben van ergernis en woede. Want dat Freixe zijn romantische gevoelens de vrije loop gaf op het hoofdkantoor aan het Meer van Genève was één ding. Maar dat hij er tegenover de commissarissen over had gelogen, dat was de druppel die de emmer deed overlopen.
Bij veel grote organisaties staat in het arbeidscontract of de code of conduct van de hoogste leidinggevenden, dat ze geen relatie met een directe collega mogen aangaan. Privé en zakelijk houd je maar beter uit elkaar, is daarachter de gedachte. En toch gaat dat regelmatig mis. Zo hebben we dit jaar allemaal kunnen meegenieten van het 'kisscam-moment' bij een concert van Coldplay. Hilarisch en pijnlijk tegelijk.
Achter gesloten deuren speelt dit veel vaker. Zo vertrok CEO Bernard Looney twee jaar geleden met de staart tussen de benen bij BP. Hij was 'niet volledig transparant' geweest over affaires met minimaal twee collega's slash ondergeschikten. Bij BP was men not amused. 'All leaders in particular are expected to act as role models and to exercise good judgement in a way that earns the trust of others', zo stelde een woordvoerder toen.
De CEO als rolmodel
Zie daar: de CEO als rolmodel. Iemand met een voorbeeldfunctie. Het is geen eenvoudig concept, blijkt in de praktijk van alledag. Toen Frits van Eerd deze zomer werd veroordeeld door de rechtbank in Groningen, stond expliciet in het vonnis dat de voormalig CEO een voorbeeldfunctie had bij Jumbo. En dat zijn gedragingen hem daarom extra zwaar zijn aangerekend. Die opmerkingen vielen niet overal in goede aarde. Sommigen spraken zelfs van 'omgekeerde klassenjustitie', waarbij je strenger gestraft wordt naarmate je hoger in de boom zit.
Lees ook: Rob Huisman: 'Het echte probleem van Frits van Eerd is niet deze rechtszaak'
Ik ben bang dat, hoe hard je het ook probeert, de voorbeeldfunctie van leidinggevenden niet weg te denken is. Ontkennen heeft geen zin. Je hoeft daarbij niet te streven naar perfectie; je bent ook gewoon een mens van vlees en bloed. Maar er is een ondergrens. De voorbeeldfunctie vereist bijvoorbeeld dat je van andere mensen niet kunt vragen bepaalde regels en (morele) maatstaven te respecteren als je dat zelf niet doet.
De voorbeeldfunctie gaat daarmee in essentie over geloofwaardigheid. En over 'practice what you preach'. De woorden die je vanaf de kansel spreekt doen er toe, maar je gedrag de rest van de week is misschien nog wel belangrijker en heeft vaak meer invloed op de mensen met wie je samenwerkt. In het belang van je eigen geloofwaardigheid is het handig om dat practice what you preach-principe in de gaten te houden. Ongeacht wie je bent, wat je doet en waar je werkt.
De ongeschreven wetten der geloofwaardigheid zijn, als je het mij vraagt, redelijk universeel en bijna overal van toepassing. Kunnen we wat leren van Laurent Freixe en de andere voorbeelden waarbij het recent uit de rails liep? Ja, zeker wel. Omarm om te beginnen je voorbeeldfunctie, is mijn suggestie. En, ook niet onbelangrijk, wees een beetje zuinig op je geloofwaardigheid.
Lees ook: Rob Huisman over blauw, rood, groen en geel: 'De meeste idioten deugen'
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
