,,We zitten al sinds 1999 in dezelfde digitale transitie, maar dit is nu door de opkomst van AI ineens véél sneller geworden. De opkomst van AI heeft het hele bedrijfsleven volledig gedisrupt en dat gaat ontegenzeggelijk ook een revolutionaire invloed op overheden hebben. En onze overheid kon het oude tempo van de transitie al niet bijlopen… Er moet nu geïnvesteerd worden in innovatie en in scholing op het gebied van digitalisering. Daarnaast moet de overheid ook eindelijk eens afscheid nemen van alle wanhopig verouderde legacy-systemen. Daar strijd ik voor, want ik vind het niet alleen belangrijk voor Den Haag, maar ook voor ons hele bedrijfsleven en de samenleving als geheel. Een minister van Digitale Zaken die de communicatie, veiligheid en digitale innovatie in ons land vooruithelpt, daar zou het nieuwe kabinet op moeten inzetten. En nee, ik ben zelf niet aan het solliciteren. Dat is aan anderen."
Victor Knaap. In BusinessWise Experts vertelde hij over zijn missie politiek Den Haag te wijzen op het belang van een meer digitaal georiënteerde overheid voor een beter bedrijfsleven én een betere samenleving. Zijn Digitale Deltaplan (2021) werd destijds betiteld als 'staatsgreep van een nieuwe generatie om de oude, logge overheidsmachine open te breken'. ,,Dat was met negen pagina's het langste businessplan dat ik ooit heb geschreven. We hebben honderd professionals geïnterviewd in de overheid, semi-overheid en daarbuiten om te kijken wat er op digitaal vlak goed gaat, wat er niet goed gaat en wat we zouden moeten doen om het land digitaal vooruit te helpen. Daar zijn vijf kernpunten uit voortgekomen: het derde punt op die lijst was de aanbeveling om een minister van Digitale Zaken aan te stellen."
Zijn recente oproep, juist rondom de formatie van een nieuw kabinet, kreeg steun van onder andere Alexander Klöpping (ex-Blendle), Onno Eric Blom (initiatiefnemer van Herprogrammeer de Overheid), de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Interprovinciaal Overleg (IPO).
Misinformatie en polarisatie
Met Media.Monks - het grootste digitale reclame- en productiebureau van Europa - weet Victor Knaap als geen ander hoe hij de doelgroep online moet bereiken. De overheid mist echter die slag door te veel op traditionele media te leunen en de burger online niet te bereiken. ,,Ik zie te vaak dat mismanagement bij grote digitale projecten van de overheid. Neem het UWV.nl dat meer dan een miljard heeft gekost om te bouwen, of een website van Visserij die 140 miljoen heeft gekost om vervolgens in de prullenbak te eindigen. Vroeger waren wij als Nederlandse overheid in vergelijking met andere landen early adopters wat digitalisering betreft. Maar we zijn sindsdien links en rechts door allerlei andere landen ingehaald. Dan kun je denken, wat maakt dat nou uit, maar in deze tijd van digitalisering zorgt een op dat vlak tekortschietende overheid dat de kloof met de burger alleen maar groter wordt. Jongeren lezen geen krant, kijken amper lineaire tv, dus krijgen hun informatie alleen via digitale kanalen binnen. Als je als overheid daar niet op de juiste manier aanwezig bent, groeit het gat met de burger en krijg je meer misinformatie. Eén van de gevolgen daarvan is dat mensen steeds verder uit elkaar gaan staan."
De mening van: Guido van der Harst
Industry Lead Public Sector bij Eraneos
,,Ik heb een een opiniestuk geschreven met als titel 'Een minister van Digitale Zaken is gedoemd te mislukken.' Niet omdat ik vind dat we de digitalisering niet vooruit moeten helpen, maar ik geloof er niet zo in dat één minister al deze verantwoordelijkheid kan dragen. Elk ministerie heeft zo haar eigen IT-projecten en je hebt het ook over de politie, over het UWV, de SVB, noem maar op. Om daar één iemand verantwoordelijk voor te maken en te verwachten dat die nieuwe initiatieven wel even door kan drukken, lijkt mij geen reëel scenario."
Cybersecurity
Hoe de overheid de burger digitaal veel beter zou moeten vinden en benaderen, zou wat Victor Knaap betreft één van de kerntaken van een minister van Digitale Zaken moeten zijn, maar dat is het lang niet alleen. Ook de veiligheid van onze digitale wereld zou veel beter gewaarborgd moeten worden.
,,Het is van vitaal belang dat je als overheid enkele van de beste mensen op het vlak van cybersecurity aan je weet te binden. Een topteam uit het bedrijfsleven, bijvoorbeeld. Zo hebben ze dat ook in Amerika gedaan toen het fout dreigde te gaan met de implementatie van Obamacare. Op dat moment heeft Obama een beroep gedaan op het bedrijfsleven in Amerika en heeft hij de slimme mensen van Google, Amazon en Meta zover gekregen dat zij hebben geholpen om een sterke digitale overheidsindustrie neer te zetten. Zo is een topteam geformeerd, gezamenlijk hebben zij de overheid gedigitaliseerd en Obamacare mede mogelijk gemaakt. Waarom zou zoiets hier niet ook kunnen?"
De mening van: Dimitri van Zantvliet
Chair Board Dutch CISO Platform/cybersecurity directeur bij NS
,,Ik denk dat er te weinig gevoel voor urgentie is bij de overheid. Het controleren, organiseren en coördineren van de hele cybersecurity-weerbaarheid is onderschat en over veel partijen verdeeld. Daar zou een centrale regie op mogen komen. We zitten door alle onrust in de wereld in een soort oorlogseconomie en daar moet je een oorlogsdemocratie tegenover zetten om sneller beslissingen te kunnen nemen als het gaat om nationale veiligheid. Niet alleen om het cybersecuritydeel te bewaken, maar ook om digitale innovatie te versnellen, want daar lopen we als Nederland behoorlijk in achter."
Het is als overheid van vitaal belang de beste mensen op het vlak van cybersecurity aan je te binden. Een topteam uit het bedrijfsleven, bijvoorbeeld
,,Die aversie van de Europese overheid tegen big tech heb ik nooit begrepen. We zijn het station gepasseerd, het is Google, het is Meta, Amazon, Open AI, work with it. Die kaarten zijn geschud, we gaan geen eigen sociale netwerk bouwen. Werk samen. De twee dingen die ze tegen hebben op big tech zijn data en belasting betalen. Dat moet je regelen binnen de overheid met die platformen, Europees bij voorkeur. Maar dat je die grote techpartijen wegzet als de vijand, die moet je omarmen als het allerbeste wat er gebeurt, alleen daar moet je je dienstverlening op gaan bouwen. Waar waren we geweest zonder Zoom, zonder Google Meet in coronatijd? Of wil je het zelf gaan bouwen?"
,,We liepen voor, we lopen achter. Ik maak mij daar zorgen over. Kijk naar de statistieken, hoe mensen tevreden zijn met de digitale overheid. Probeer maar eens ergens in te loggen, door een aanvraag heen te komen. Estland, daar doen ze het echt goed. Iedereen is er al eens naartoe gevlogen, en dan zeggen ze, dat land is te klein. Dat is gewoon niet zo, wat ze daar doen is echt schaalbaar naar 18 miljoen mensen. Zij hebben de boel op orde. Wij zitten hier met legacy. Dat zie je vaker, kijk naar grote bedrijven die als eerste gedigitaliseerd zijn, je zit gewoon met legacy. Estland is later begonnen, heeft veel modernere technieken. Maar wat onze kans is, is dat AI er aan komt, er komt weer een hele revolutie aan wat er met digitalisering gaat gebeuren."
De mening van: Hans van Soest
Chef Politiek van het AD
,,Een minister van Digitale Zaken zie ik in Den Haag niet snel gebeuren. Wel staat digitalisering steeds meer op de kaart, daar is zelfs een Kamercommissie voor aangesteld. Als je kijkt naar het nieuwe regeerakkoord, dan komt het woord digitalisering daar ook aanzienlijk vaker in voor dan bijvoorbeeld het woord pensioenen. Maar daarbij wordt vooral gekeken naar regelgeving. De formerende partijen willen snijden in het ambtenarenapparaat en het laatste wat je dan wilt doen is een nieuw departement oprichten."
,,Er is onderzoek naar gedaan, en dit blijkt nog steeds gaande te zijn, dat er aantoonbaar bij de overheid voor drie miljard euro aan mislukte IT-projecten zijn. Een ministerie zou dus best bekostigd kunnen worden als we daar eens mee gaan stoppen."
,,We willen modern zijn, groen zijn, de oude vervuilende industrieën veranderen naar schone, we willen meedoen op alle belangrijke topics, op energietransitie, meedoen in battery development, wij hebben de elementen al in handen. Als er een minister van Digitale Zaken komt, en dat zou zomaar de minister van Economische Zaken van de toekomst kunnen worden, dan gaan we reële impact hebben op de toekomst en dat reële gaat impact op de blijheid van mensen in dit land hebben."
Luister de extra aflevering van Rethinking Work met Victor Knaap via de link bovenaan dit artikel. Presentator: Gerben van Driel.
In onze wekelijkse nieuwsbrief vind je het beste van BusinessWise die week en het laatste nieuws over Studio BusinessWise. Abonneer je gratis en blijf altijd op de hoogte!
