Strategie

Als er iets gebeurt waar je geen grip op hebt, kun je zomaar failliet gaan - ook met een Michelinster

 
Restaurant Vanderveen failliet. Restaurant Vanderveen in betere tijden. Foto: Parool.
Restaurant Vanderveen in betere tijden. Foto: Parool.
 
Geschreven door:
Leestijd 5 minuten

Als Chief Failure Officer van het Instituut voor Briljante Mislukkingen wil Paul Iske begrip kweken voor de complexiteit van innoveren en ondernemen. Hij vertelt over Michelinster-restaurant Vanderveen.

Lees verder onder de advertentie

Dit artikel is geschreven op basis van onze podcastserie Visionaire Vergissingen met Chief Failure Officer Paul Iske, hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht. Beluister hier alle afleveringen.

In het voorjaar van 2023, nog geen vijf jaar na de opening, ontvangt restaurant Vanderveen in Amsterdam een Michelinster. Vanderveen wordt beloond voor het Refined Funky Dining-concept, een bijzondere combinatie van voortreffelijk eten en een ontspannen sfeer. Maar nog geen maand na het ontvangen van de eerste Michelinster gaat Vanderveen dicht. Het restaurant heeft forse schulden opgebouwd tijdens de coronapandemie. De sluiting komt als een schok. Klanten komen wel terug na corona, maar het restaurant heeft te veel schulden en de locatie in Amsterdam-Zuid blijkt niet optimaal.

Restaurant Vanderveen kwam klap corona niet te boven

,,Het is duidelijk dat dit restaurant de klap van corona niet heeft kunnen overleven. En dat heeft te maken met het feit dat ze ook geen reserves hadden. De marges in die business zijn kleiner dan menigeen denkt," verduidelijkt Paul Iske. ,,Jarenlang zonder noemenswaardige inkomsten zitten én op zo'n hoog niveau willen presteren is heel lastig. Zelf heb ik een kennis die ook een restaurant in Amsterdam had. Hij heeft het om dezelfde reden net gered en had als extra probleem dat hij te kort in business was om vergelijkbare cijfers te kunnen overleggen uit de jaren daarvoor. Daardoor kwam hij niet in aanmerking voor die regelingen."

Lees verder onder de advertentie

LEES OOK: Porsche en Studebaker - waarom samenwerking 'visionaire vergissing' bleek

Michelinster voor Vanderveen

,,Je moet je realiseren dat wanneer je een onderneming start, je dat voor jaren doet. En dat de kans groot is dat in die jaren iets kan gebeuren wat een behoorlijke impact kan hebben op je organisatie, business, verdienmodel. En dat was hier niet het geval. Zonder reserves moet je elke dag geld kunnen genereren. Het verkrijgen van de Michelinster geeft aan hoe gemotiveerd en gepassioneerd deze mensen zijn, hoe hoogwaardig de kwaliteit was van hun product."

Paul Iske heeft de VIRAL-formule om een briljante mislukking uit te rekenen

Met de VIRAL-formule kan de briljantheid van een mislukking worden uitgerekend. Paul Iske legt uit. ,,De V is van visie. En die visie was prima. De I van inzet: de mensen hebben zich enorm ingezet. Een bedrijf op dergelijk niveau krijgen en proberen te handhaven kent risico's. Maar of ze te veel of te weinig risico's hebben genomen, ik ben de laatste die daar iets van kan zeggen. Ik denk dat dit wel ondernemersrisico is maar: geen normaal ondernemersrisico. Er was een coronapandemie. Uiteindelijk zijn veel bedrijven niet in de problemen gekomen door de pandemie, maar door maatregelen die zijn afgekondigd om die pandemie te bezweren. Er hadden ook andere keuzes gemaakt kunnen worden, maar uiteindelijk moet je gewoon accepteren dat dit risico is ontstaan door de keuzes die we gemaakt hebben om de bevolking te beschermen. Daar had men misschien iets meer oog voor moeten hebben, want nu is het eigenlijk weggezet als ondernemersrisico. Maar dan wel een van de buitencategorie. Wanneer je kijkt naar de A van aanpak: men heeft wel degelijk geprobeerd de zaak weer op te bouwen, met de kennis en het personeel die ze hadden. Qua leren: ik denk inderdaad dat er veel geleerd is. Hoe belangrijk het is om elkaar te vertrouwen in lastige situaties. Dat je wel degelijk nieuwe wegen kunt in slaan. Voor dit bedrijf het niet gewerkt. Maar gewapend met deze kennis gaan ze weer op zoek naar nieuwe avonturen."

Lees verder onder de advertentie

Taleb beschrijft dat in een complexe wereld dingen kunnen gebeuren waar je geen invloed op hebt, maar die wel invloed op jou hebben

Paul Iske

,,Zonder buffer is het wel riskant als je constant scherp aan de wind vaart. Er hoeft niet veel te gebeuren voordat je een probleem hebt. Maar dit was er eentje in de buitencategorie. Daar is een mooie uitdrukking voor: De Zwarte Zwaan, naar aanleiding van het boek van Taleb. Hij beschrijft dat in een complexe wereld dingen kunnen gebeuren waar je helemaal geen invloed op hebt maar die wel invloed op jou hebben. Daar zijn genoeg voorbeelden van: Covid, de aanslag op de Twin Towers, de financiële crisis, Oekraïne, de stikstofcrisis.

LEES OOK 'Viagra is briljante mislukking met een ingebouwd succes'

Hoe vaak hebben wij een periode van tien of twintig jaar meegemaakt waarin niks gebeurde?

,,Ik begeleid mensen met grote programma's die tientallen jaren lopen. En mijn ervaring is dat een plan altijd last gaat hebben van iets wat in de komende tien of twintig jaar gebeurt. Neem de afgelopen tien jaar: er was toch altijd iets aan de hand? Hoe vaak hebben wij een periode van tien of twintig jaar meegemaakt waarin niks gebeurde? Nooit. Ik kan niet voorspellen wat het is, maar wel dat er iets gaat gebeuren. Die les geef ik aan mensen mee: als je een plan maakt, houd dan in je achterhoofd dat je de komende jaren iets tegen zult komen waar je echt iets mee moet, waar je veel last van gaat krijgen. En zonder te weten wat het is, kun je alvast toch gaan nadenken over hoe kan je je kan wapenen tegen dat soort grote verstoringen. Ik daag iedereen uit om naar je eigen business te kijken. Hoe robuust ben ik voor dat soort verstoringen?"

Lees verder onder de advertentie

Paul Iske: 'Blijf vooral proberen en leer ervan, als het toch anders loopt'

,,Mijn missie en de missie van het Instituut voor Briljante Mislukkingen is om mensen aan te moedigen vooral dingen te blijven proberen. We hebben er als maatschappij ontzettend veel behoefte aan dat mensen grenzen proberen te verleggen, kansen proberen te benutten. Daarin moet je ze vooral aanmoedigen. Daarnaast is het ook van belang dat als mensen iets geprobeerd hebben en het loopt toch anders, en ze hebben daar iets van geleerd, dat ze die les ook kunnen delen met anderen. Wat ik met het instituut probeer, is om die tweeslag te maken. De angst weg te nemen om dingen te proberen die zouden kunnen mislukken. En de angst weg te nemen om het echte verhaal te kunnen vertellen. Zodat die kennis ook beter gedijt."

In de podcast Visionaire Vergissingen bespreekt Chief Failure Officer Paul Iske, hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht, een spraakmakende innovatie in het bedrijfsleven die een vergissing bleek te zijn. Beluister hieronder de aflevering over restaurant Vanderveen. Presentatie: Thomas Hendriks.

Lees verder onder de advertentie

Meer BusinessWise? Onze Weekly!

In onze wekelijkse nieuwsbrief vind je het beste van BusinessWise die week. Abonneer je gratis en blijf altijd op de hoogte.