Toen Elon Musk kort nadat hij het social mediaplatform in 2022 had gekocht en aankondigde dat hij drie kwart van (toen nog) Twitter's 7.500 personeelsleden zou ontslaan, dachten de meeste mensen dat hij blufte. En nadat hij daadwerkelijk grote delen van het personeelsbestand begon te ontslaan, was de consensus dat het bedrijf zou instorten.
We zijn anderhalf jaar verder en Twitter (inmiddels omgedoopt tot X) bestaat nog steeds, schrijft The Telegraph. Bovendien hebben veel andere techbedrijven in Silicon Valley sindsdien het voorbeeld van Musk gevolgd en zich ontdaan van tienduizenden 'verwende witteboordenarbeiders'.
Binnen enkele maanden na het kopen van Twitter voor 44 miljard dollar, had Musk de helft van het personeel ontslagen
'Extreem zware en intensieve' werkuren'
De vraag of de radicale ingreep - waarbij tot nu toe meer dan 6 duizend mensen zijn ontslagen, zo'n 80 procent van het personeelsbestand - een managementmeesterzet was of te ver ging, blijft echter onbeantwoord. De overname van Twitter door de schatrijke ondernemer maakte het social mediabedrijf een private onderneming, waardoor de buitenwereld veel minder zicht heeft op de belangrijkste cijfers. Maar het lijkt duidelijk dat de meest apocalyptische voorspellingen niet uitgekomen zijn.
Binnen enkele maanden na het kopen van Twitter (voor 44 miljard dollar), had Musk al de helft van het personeel ontslagen. Ook aan de overblijvers vertelde hij dat ze zich moesten voorbereiden op 'extreem zware en intensieve' werkuren. Een groep trouwe rechterhanden, waaronder Steve Davis, een ruimtevaartdeskundige die eerder Musk's Boring Company leidde, en James Musk, zijn neef, werden ingezet om te onderzoeken of de bestaande werknemers waar voor hun geld boden.
Aanzienlijke chaos
Werknemers werden gevraagd om hun rollen te rechtvaardigen en te zeggen welke collega's behouden moesten blijven. Afdelingen die bijzonder zwaar werden getroffen waren onder andere de diversiteits- en inclusieteams, evenals productontwikkeling en ontwerp. Misschien wel het meest controversieel was dat het contentmoderatieteam van Twitter aanzienlijk werd gereduceerd. Davis zou zijn kamp hebben opgeslagen in het hoofdkantoor van het bedrijf, waarbij zijn vrouw en pasgeboren kind zich bij hem voegden om bij hem te slapen.
,,Het was duidelijk dat er iets moest gebeuren," vertelt een bron die bij de operatie betrokken was. Maar Musk ging verder dan wie dan ook had voorspeld. ,,Als hij in een team snijdt, snijdt hij in het hele team en dat creëert aanzienlijke chaos," zegt de bron.
Twitter, nu X, heeft duidelijk een hobbelig pad afgelegd onder Musk's eigenaarschap. Het aantal maandelijkse gebruikers van het platform daalde - naar verluidt - met meer dan 15 procent in het eerste jaar van de overname, te midden van zorgen over een toename van haatzaaien. Sommige gebruikers stopten uit protest toen Musk, een zelfverklaarde 'vrijheid van meningsuiting-absolutist', het account van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump, die eerder van het platform was verbannen, herinstalleerde.
"Slechtste en domste" post ooit
De Europese Unie heeft X beschuldigd van het plaatsen van meer desinformatie dan enig ander groot social mediaplatform. Een aantal bedrijven trok hun advertenties terug nadat Musk een antisemitische complottheorie had onderschreven. De miljardair reageerde op de boycot door tijdens een interview op een evenement in New York tegen leidinggevenden te zeggen dat ze konden ,,oprotten". Maar hij gaf ook toe dat de post zijn ,,slechtste en domste" ooit was.
Tegen het einde van 2023 waardeerde het Amerikaanse investeringsbedrijf Fidelity de waarde van zijn aandeel in X Holdings met 71,5 procent af sinds de overname. Het heeft dit sindsdien met 11 procent verhoogd, wat betekent dat het bedrijf nu een waardering heeft van net onder de 14 miljard dollar, 30 miljard dollar minder dan het bedrag dat de in Zuid-Afrika geboren ondernemer ervoor betaalde.
De bron die bekend is met de deal merkt op dat Musk had gehoopt het bedrijf opnieuw op te bouwen met ,,een uitdagersmentaliteit" en een schone lei, maar door ,,hele afdelingen te verwijderen zonder een duidelijke strategie" heeft hij te veel gaten gelaten om op te vullen. Terwijl het talent in Silicon Valley genoeg kansen elders had bij snelgroeiende startups zoals OpenAI in plaats van bij het worstelende Twitter. Het platform heeft ook te maken gehad met een aantal glitches en storingen, hoewel niet zo drastisch als werd voorspeld toen Musk voor het eerst een bijl zette in het personeelsbestand.
David Freidberg, een technologie-investeerder, zegt dat Musk’s ontslagen een nieuwe standaard hebben gezet voor bedrijven in Silicon Valley
De strijd om talent
Hoewel het duidelijk controversieel is bij werknemers, heeft de drastische kostenbesparingsstrategie van de de Tesla-eigenaar ondertussen voorstanders gevonden onder investeerders in Silicon Valley die beweren dat bedrijven in de Bay Area te groot geworden zijn.
Veel bedrijven groeiden fors door goedkope schulden tijdens de jaren van lage rentetarieven. Het personeelsbestand zwol verder aan toen de vraag naar techdiensten tijdens de corona-lockdowns toenam. De strijd om talent leidde tot een golf van promoties en zogenaamde 'titelinflatie'.
Nadat de eerste berichten naar buiten kwamen dat Musk van plan was het personeelsbestand van Twitter te saneren, schreef Brad Gerstner, een investeerder bij Altimeter Capital, aan Mark Zuckerberg, de oprichter van Facebook: ,,Het is een slecht bewaard geheim in Silicon Valley dat bedrijven van Google tot Meta tot Twitter tot Uber ook dezelfde omzetten zouden kunnen bereiken met veel minder mensen."
De waterhoofden die bij veel snelgroeiende bedrijven zijn ontstaan, zijn verder versterkt door de verschuiving naar thuiswerken. De terugkeer naar kantoor en de stijgende rentetarieven hebben geleid tot een correctie.
David Freidberg, een technologie-investeerder, zegt dat Musks ontslagen een nieuwe standaard hebben gezet voor bedrijven in Silicon Valley. ,,Veel mensen zullen uiteindelijk zeggen: misschien moeten we verder gaan." Niemand heeft de bloederigheid van X's bloedbad geëvenaard, maar verschillende technologiebedrijven hebben ontslagrondes doorgevoerd die het personeel hebben geschokt.
Spotify heeft in 2023 bijna een kwart van zijn personeelsbestand geschrapt – of 2.300 mensen
Rivalen bij Meta, Amazon en Google
Binnen enkele weken na Musk zijn aankondiging hadden rivalen bij Meta, Amazon en Google allemaal plannen bevestigd om tienduizenden banen te schrappen. Technologiebedrijven hebben in 2022 165.269 medewerkers ontslagen, 263.180 in 2023 en 96.551 tot nu toe dit jaar, aldus de crowdsourced database layoffs.fyi. Velen hebben zich specifiek gericht op de middle-managers.
Spotify heeft in 2023 bijna een kwart van zijn personeelsbestand geschrapt, oftwel 2300 mensen. Baas Daniel Ek zei in december: ,,We hebben nog steeds te veel mensen die zich bezighouden met ondersteunend werk en zelfs werk rondom het werk doen, in plaats van bij te dragen aan kansen met echte impact."
Zuckerberg noemde 2023 beroemd het ,,jaar van efficiëntie" en voegde eraan toe dat hij geen ,,managers wil die managers managen, die managers managen, die managers managen, die mensen managen die het werk doen". Hij zei dat Meta, het moederbedrijf van Facebook, ,,onze organisatiestructuur aan het afvlakken is en enkele lagen van middle-management verwijdert om sneller beslissingen te kunnen nemen."
Musk & zijn neiging tot radicale snoei
Het is lijn waaraan Musk altijd heeft vastgehouden. Andrej Karpathy, het voormalige hoofd AI bij Tesla, heeft in het verleden gesproken over hoe Musk de voorkeur geeft aan ,,kleine, sterke en zeer technische teams". Managers moeten niet alleen hard vechten om nieuw personeel aan te nemen, maar moeten ook constant verantwoorden waarom ze bestaande teamleden behouden.
Musk moedigt personeel aan om vergaderingen te verlaten waarin ze niet bijdragen of iets leren. Hij werkt direct samen met ingenieurs en programmeurs die hij ziet als de ,,bewaarders van de waarheid", en helpt knelpunten te identificeren en persoonlijk te zorgen dat ze snel worden opgelost.
Musks neiging tot radicale snoei is geenszins beperkt tot Twitter – noch lijkt hij bevredigd te zijn. In april dit jaar kondigde hij aan dat Tesla's personeelsbestand met meer dan 10 procent wordt verminderd, of ongeveer 14.000 banen, om ervoor te zorgen dat de fabrikant van elektrische auto's ,,slank, innovatief en hongerig" blijft.
Een maand later ontbond hij de hele afdeling openbare orde en ontsloeg honderden medewerkers nadat hij Tesla's supercharger-divisie had gesloten, die eerder werd gezien als een van de redenen waarom het bedrijf voorop liep bij de concurrentie. ,,Hopelijk maken deze acties duidelijk dat we absoluut hardcore moeten zijn wat betreft personeelsbestand en kostenreductie," schreef Musk in een bedrijfsbrede memo. ,,Hoewel sommige leidinggevenden dit serieus nemen, doen de meesten dat nog niet."
Hechte kring van vrienden en bondgenoten
Ondertussen zijn investeerders die deelnamen aan de Twitter-deal misschien bereid de verliezen die ze al hebben geleden te accepteren. Een bron dicht bij de deal zegt dat Musk een hechte kring van vrienden en bondgenoten om zich heen houdt, en degenen die betrokken zijn bij X hopen op een rol in een van de volgende projecten van de miljardair.
,,De meeste mensen die betrokken zijn, hebben geaccepteerd dat een groot deel van dat geld weg is," zegt de bron. ,,De hoop is voor de meeste investeerders die hun geld in brand hebben gestoken dat als hij weer een zeer succesvol project heeft, zoals SpaceX, ze mee mogen op die Musk-raket."
The Telegraph heeft X benaderd voor commentaar.
Arko van Brakel over Elon Musk
X-eigenaar Elon Musk walst over heel wat heilige huisjes heen als het gaat om leiderschap. Hoe kijkt leiderschapsexpert Arko van Brakel naar zijn manier van handelen bij het voormalige Twitter? ,,Hij doet naar mijn mening vooral heel veel dingen goed. Het is een extreem goede visionair, is extreem goed in richting geven en inspireert veel mensen. En Musk is controversieel. Ik zie hem als een typisch voorbeeld van een genie met duizend helpers. Maar kijk, als je niet zo geniaal bent als Musk, dan kan je dit nooit doen. Wil je hem nadoen, maar je bent geen genie: begin er dan gewoon niet aan.''
Van Brakel ziet dat werken onder Musk een uitputtend iets kan zijn, maar veel mensen hebben het er voor over wanneer ze veel kunnen leren binnen het bedrijf van de wereldberoemde zakenman. ,,Het is een man met een enorme zeggingskracht en focus op snelheid en efficiënt werken. Dat zie je ook bij Tesla. Weet jij wat ik mooi vind aan hem? Je wordt er niet uit gekickt wanneer je een fout maakt, maar je wordt wel ontslagen wanneer je die fout niet wilt maken. Daar is Musk best wel consequent in.''
Een ander soort leiderschap
De werknemers van X hadden voor de aankoop door Musk niet voor de markante miljardair als werkgever gekozen, dat heeft nadelen. Van Brakel: ,,Het vraagt om een ander soort leiderschap dan wanneer je iets van de grond af aan opbouwt. Dat is voor een persoon als Musk moeilijker.'' Hoe kijkt de expert aan tegen Musk zijn beslissing om bijvoorbeeld fors te snijden in de afdeling inclusiviteit en diversiteit? ,,Daar is ook iets voor te zeggen. Het hele bedrijf moet gewoon inclusief zijn. Ik zie het zo: wanneer je een service-afdeling hebt, betekent het niet dat de rest van de organisatie geen service moet verlenen.''
Van Brakel benadrukt wel wat hij niet goed vindt aan het leiderschap van Elon Musk. ,,Ik zou mijn mensen nooit uitputten. Simpel. Het is ongezond. Het is onethisch. Het gaat nergens over. Op kantoor slapen? Wat een onzin. Doe normaal. Je mag af en toe best even heel hard werken, maar niet altijd. Dat kan gewoon niet, het is slecht voor het brein en de focus.''
Is Musk zijn manier van leidinggeven te Amerikaans om het over te nemen in ons land? Te extreem, te veel leiderschap op steroïden? ,,Musk is een combinatie van andere grote CEO's. Kijk naar Richard Branson. Die heeft ook dat charismatische en visionaire, maar hij is veel menselijker naar zijn medewerkers toe. Er zijn ook overeenkomsten met de collectivistische culturen, zoals Japan en China. Denk aan Alibaba-baas Jack Ma. Je kan Musk dus niet in een hokje stoppen. Het typisch Amerikaanse dat hier niet aanslaat is de risicobereidheid, directheid en weer dat visionaire. Iets wat Steve Jobs ook bij Pixar deed. Het zit simpelweg niet in onze bedrijfscultuur.''
Bron: The Telegraph
In onze wekelijkse nieuwsbrief vind je het beste van BusinessWise die week en het laatste nieuws over Studio BusinessWise. Abonneer je gratis en blijf altijd op de hoogte!
