Onlangs keerde ik terug uit Texas, waar ik te gast was bij het 302 Squadron van de Koninklijke Luchtmacht. Met 8 Apaches en 4 Chinooks is dit een plek waar veel gebeurt als je van actie houdt. Een plek waar je niet kunt bluffen, niet kunt 'doen alsof', en waar mentale kracht geen modewoord is - maar letterlijk het verschil maakt tussen veilig landen of nooit landen.
Michael Kortekaas is trainer op het gebied van leiderschap, werkgeluk en mentale kracht. Ook schreef hij een boek: Ontdek je mentale kracht. Bij het grote publiek is hij bekend als één van de hunters in het populaire tv-programma Hunted. En hij is spreker bij het Sprekershuys.
Wat mij daar elke keer weer raakt? In een wereld die steeds harder waait, staan deze mannen en vrouwen niet alleen rechtop - ze bewegen mee, blijven scherp, en komen sterker terug. Niet omdat ze supermensen zijn, maar omdat ze trainen als superteams.
En daar zit de les voor het bedrijfsleven.
De mythe van de onbreekbare professional
Veel professionals denken dat mentale kracht betekent: nooit wankelen, geen twijfels, geen fouten. Ik heb nieuws: dat is geen kracht. Dat is ego met een six-pack.
Wat ik bijvoorbeeld bij de luchtmacht zie, is het tegenovergestelde.
Hier wordt kwetsbaarheid niet verstopt, maar omarmd.
Hier zijn fouten geen falen, maar brandstof.
Hier is feedback geen aanval, maar zuurstof.
De meeste daar weten: je breekt niet door te erkennen dat je moeite hebt - je breekt wanneer je doet alsof je die niet hebt.
Lees ook: Michael Kortekaas (Hunted): dít moeten managers willen leren van Apache-piloten
High performance = high preparation
In de cockpit van een Apache is geen ruimte voor improvisatie-arrogantie. Wat je ziet als vloeiende, krachtige acties… zijn honderden uren trainen, oefenen, analyseren, reflecteren.
High performance lijkt soms magie. In werkelijkheid kan het soms saai zijn; ritme, discipline en routine. Zoals één van de piloten zei: „Smooth is fast. Fast is dangerous."
In het bedrijfsleven zien we vaak het omgekeerde:
Rennen zonder richting
Besluiten zonder reflectie
Presteren zonder herstel
Teams zonder echte feedbackcultuur
Daarna roepen we: „We moeten wendbaar zijn!" Nee, je moet voorbereid zijn. Wendbaarheid is geen reflex, het is getrainde reflex.
Debriefing: het vergeten wapen van leiders
Natuurlijk is vliegen het mooist maar er zijn meerdere mooie momenten in het leven van een gevechtspiloot. Je ziet ze namelijk ook in een nuchtere vergaderruimte ná de vlucht. Geen ego's. Geen politiek. Geen PowerPoint met tien kleuren KPI-stress.
Gewoon mensen die elkaar sterker maken:
Wat ging goed?
Waar zat een risico?
Waar zat geluk?
Wat kunnen we morgen beter?
Geen defensiegedrag - wél defensiekwaliteit!
In veel organisaties zou zo'n gesprek voelen als een audit, een beoordelingsgesprek of een „we moeten weer even feedback geven want dat stond in de planning". Bij onder meer het 302 squadron is het dagelijkse zuurstof. De kern?
Iedereen heeft een stem. Iedereen heeft verantwoordelijkheid. Niemand staat boven de missie.
Dat brengt vertrouwen. En vertrouwen brengt mentale kracht.
De vier batterijen - in uniform én in pak
In mijn werk met leiders en teams gebruik ik vaak de metafoor van de vier batterijen: fysiek, emotioneel, mentaal, spiritueel.
Bij 302 zie je ze óveral terug:
Batterij: Fysiek
Bij de luchtmacht: Fitheid, voeding, slaap.
In organisaties Vitaliteit, rust, ritme.
Batterij: Emotioneel
Bij de luchtmacht: Buddy-check, open cultuur.
In organisaties: Veiligheid en een performancecultuur.
Batterij: Mentaal
Bij de luchtmacht: Focus, scenariotraining.
In organisaties: Mindset, prioriteit en focus.
Batterij: Spiritueel
Bij de luchtmacht: Missie boven ego
In organisaties: Waarden, doel, zingeving
Dit is geen soft model. Dit is 'operational excellence'. Teams die alleen investeren in KPI's en skills… zijn als een Apache zonder brandstof. En ja, die kist is sowieso indrukwekkend. Maar ver komt ie niet.
De kracht van ritueel en ritme
Wat veel organisaties vergeten is het belang van ritme. Dit is hoe het er bij een squadron uit kan zien:
Briefing
Missie – opdracht – taak
Debriefing
Rust
Herhaling
Niet alleen maar gas geven. Maar ook gas los durven laten. Vertragen om te versnellen. In het bedrijfsleven klinkt dat soms zweverig. In opleiding- en operatiegebieden is het overlevingsstrategie.
Humor, trots en menselijkheid
Er is nog iets dat me elke keer opvalt. Tussen de techniek, protocollen en precisie door… is er humor. Veel humor. Zelfspot. Lachmomenten. Kleine rituelen. Trots.
Want mentale kracht is geen strak gezicht. Het is een warme cultuur. Sterk zijn betekent niet: hard zijn. Het betekent: helder zijn, eerlijk zijn en menselijk blijven.
Wat kun jij hier vandaag mee?
Een paar vragen om morgen direct mee te beginnen:
Hoe ziet jouw 'debrief' met jezelf of je team eruit?
Waar ben je aan het racen zonder richting?
Welke batterij bij jou of je team is leeg?
Hoe creëer je veiligheid vóórdat er druk ontstaat?
Wie durf jij morgen feedback te geven - of te vragen?
En vooral: waar kun je vandaag 1 procent beter worden? Niet perfect - maar bewuster, consistenter, scherper. Goed is namelijk perfect. Perfect is vaak niet goed.
Lees ook: Hoe NAVO en haar bondgenoten met defensietechnologiebedrijven trainen op het slagveld
Tot slot - op naar de volgende fase
De komende maanden neem ik je hier op BusinessWise verder mee in mentale kracht en professionele weerbaarheid. Van leiderschap tot cultuur, van vitaliteit tot mentale scherpte. We gaan het hebben over:
Grenzen stellen zonder schuldgevoel
Energiemanagement in plaats van timemanagement
Focus voor meer executiekracht
Psychologische veiligheid en het creëren van een performancecultuur
De rol van morele weerbaarheid binnen professionele weerbaarheid
Want in de wereld blijft het waaien. Onze taak is niet de wind stoppen. Onze taak is leren navigeren.
En dat kunnen we. Stap voor stap. Ritme na ritme. Samen sterker.
Veel succes en tot snel,
Michael
PS: Als je van Formule 1 houdt, heb je ze laatst zien vliegen! Direct na het Amerikaanse volkslied vlogen de Nederlandse Apaches en Chinooks over het circuit tijdens de USA Grand Prix.
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
