De Volkskrant schreef in september over de zevennullenclub: bestuursvoorzitters die vorig jaar meer dan 10 miljoen euro verdienden. Geen biljoen, maar wel heel veel. Boudewijn de Bruin, hoogleraar financiële ethiek aan de universiteiten van Groningen en Götenborg, pleit voor een eerlijke discussie om deze grootverdieners aan te spreken op persoonlijke ethiek.
De Bruin: ,,Motiverend, niet bekritiserend. Ik zou zeggen: je hebt dit niet nodig om je dagelijkse lasten te kunnen betalen. Geef een deel aan goede doelen. Je zou ze ook meer belasting kunnen laten betalen, we hebben het geld hard nodig. Denk bijvoorbeeld aan onderwijs, zorg, Defensie en politie: sectoren die het heel goed kunnen gebruiken.''
Lees ook: Extra geld voor wie zich nooit ziek meldt: goed idee of niet?
De grootverdieners van Nederland
Uit onderzoek van de Volkskrant blijkt dat Glenn Fogel van Booking.com bovenaan de lijst van grootverdieners staat, met een totaal van ruim 43 miljoen euro in 2024. Dat is 466 keer meer dan de gemiddelde werknemer van het in Amsterdam gehuisveste bedrijf. Lucian Grainge van Universal Music Group – met hoofdkantoor in Hilversum – bezet de tweede plek, met 36,6 miljoen euro. De Bruin: „Hun pensioen is veiliggesteld. Ze zouden vandaag kunnen stoppen met werken. Stel dat ze 30 miljoen euro weggeven aan een goed doel, dan houden ze nog meer dan genoeg over. Het Concertgebouw in Amsterdam is grotendeels met privégeld gefinancierd; schenk het daaraan. Geef het aan een niche-theatergezelschap dat het moeilijk heeft. Of zorg voor een sportveldje in de wijk waar dat hard nodig is.''
Vooropgesteld: De Bruin wil de discussie niet voeren of 43 miljoen euro per jaar voor een bestuursvoorzitter van een groot bedrijf te hoog is. „Dat is niet vruchtbaar. We hebben in ons land nu eenmaal te maken met een systeem waarin dit soort pakketten is afgesproken, met goedkeuring van de aandeelhouders. Wanneer een CEO flinke aandeelhouderswaarde toevoegt aan het bedrijf, is die 43 miljoen best te verantwoorden. Aan de andere kant hebben CEO's van beursgenoteerde ondernemingen het bedrijf niet zelf opgezet: het is iemand die er even komt zitten, terwijl het bedrijf vaak al heel lang bestaat. Het zijn geen selfmade men of women. Je kan als CEO zeggen: 'Ik heb recht op dat bedrag, ik ben verantwoordelijk en heb waarde toegevoegd'. Maar dat vind ik te kort door de bocht geredeneerd. Want dat het hen lukt hangt ook af van hoe de maatschappij zich ontwikkelt, hoe de economische situatie in een land is, wat voor soort dienstverlening je in dat land hebt."
Lees ook: Manager krijgt meeste geld en is vaak man (maar tot 30e zijn rollen omgedraaid)
Functioneren CEO hangt af van het land
„Mijn stelling is dat bedrijven alleen maar goed kunnen functioneren in een omgeving waarin service van de overheid wordt geleverd. Dus in een land waar de rechtsstaat goed functioneert, waar treinen rijden, waar contracten worden nageleefd, en waar je snel en makkelijk een bedrijf kunt openen. Stel dat Unilever of Shell verhuist naar een land waar de economie of rechtsstaat minder goed functioneert, dan zal een bestuursvoorzitter het veel moeilijker hebben om zoveel waarde aan het bedrijf toe te voegen.''
De Bruin zegt bovendien dat bedrijven alleen maar kunnen functioneren in landen waar het onderwijs goed geregeld is. „Universiteiten, hbo's, mbo's en vmbo's worden in ons land door de belastingbetaler betaald. Bedrijven kunnen het niet alleen; zij hebben het onderwijs keihard nodig om te functioneren. Wie heeft het internet ontwikkeld? Mensen van de universiteit. Zonder universiteit heb je dus geen Booking.com. Dus je zou kunnen stellen dat mensen van de universiteit bijdragen aan jouw hoge beloning. Stel dat je alleen maar private onderwijsinstellingen hebt, dan gaan er maar weinig kinderen naar school. Zo kan geen enkel bedrijf goed functioneren.''
Hogere belasting
De bal zou ook bij de politiek kunnen liggen, vervolgt De Bruin. ,,Hoe? Door deze grootverdieners meer belasting te laten betalen. Ook daar ben ik voorstander van. Ik ben benieuwd of het nieuwe kabinet de mensen met zulke hoge inkomens gaat aanpakken. We lopen intussen tegen grenzen aan in de sectoren die ik net noemde. Het geld moet toch ergens vandaan komen. Haal meer op bij mensen die veel meer kunnen dragen. We moeten beter differentiëren in het toptarief''
Tot slot: De Bruin weet ook dat de meeste bestuursvoorzitters een grote verantwoordelijkheid hebben en keihard werken. ,,Laat daar geen misverstanden over bestaan. Er wordt wel eens gezegd dat CEO's die financiële prikkel nodig hebben om goed te kunnen functioneren. Maar een hartchirurg werkt ook keihard, net als een schoonmaker, timmerman, onderzoeker of journalist. Die prikkels zijn helemaal niet nodig.''
Lees ook: Elon Musk dreigt met opstappen als hij een beloningspakket tot 1000 miljard misloopt
Musks beloning
De Bruin is niet geschrokken van het megabedrag dat Elon Musk in het vooruitschiet heeft. ,,Zo steek ik niet in elkaar. En hij heeft het nog niet binnen. Maar het gevolg zal zijn dat Musk nog meer politieke macht naar zich toetrekt, waardoor rechtsstaat en democratie nog verder onder druk komen te staan. ''
Aan Musks beloning zijn overigens wel stevige voorwaarden verbonden, schreef het AD. De beurswaarde van Tesla moet bijvoorbeeld stijgen tot 8,5 biljoen dollar. Die is nu 1,5 biljoen dollar. Ook moet Tesla ambitieuze verkoopdoelen voor robottaxi's en AI-robots halen. In de aanloop naar de aandeelhoudersvergadering van Tesla kwam er steeds meer kritiek op de hoogte van de megabeloning. Meerdere beleggingsadviseurs hadden aandeelhouders geadviseerd tegen het voorstel te stemmen. Ook het Noorse staatsinvesteringsfonds, een van de aandeelhouders, maakt zich grote zorgen over de grootte van het pakket en zei dat Tesla te weinig doet om de risico's rond de grote afhankelijkheid van Musk te verminderen.
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
