Oók een manier om de War for talent te winnen: Creneau-expert Elisabeth Petermans over de veranderende kantooromgeving

Elisabeth Petermans begeleidde het ontwerp van tientallen kantoorprojecten in binnen- en buitenland, zoals voor ING, Ageas en Ahold. Ze ziet bedrijven wereldwijd investeren in het creëren van werkplekken die welzijn, duurzaamheid en vooral ook ontmoeting - als basis voor innovatie & creativiteit - bevorderen. Toch begint alles bij de vraag of een bedrijf eigenlijk wel een kantoor nodig heeft. Petermans: „Of is het misschien het kantoor dat behoefte heeft aan een bedrijf?

De arbeidsmarkt is krap, de concurrentie hevig en dus halen ondernemingen alles uit de kast om aantrekkelijk te zijn voor werknemers, zegt Petermans. „Dat gaat allang niet meer alleen over salaris of een auto van de zaak, maar ook om het creëren van een sterke bedrijfscultuur en werkplek. Neem het IT-bedrijf in personeelsnood waarvoor wij onlangs via de principes van biophilic design een spectaculair kantoor ontwierpen met cosy tapijten, loungehoeken, een eigen game- & spelruimte en barista-bar."

Buiten naar binnen halen

Petermans: „Een kantoor is in wezen een onnatuurlijke omgeving en dan zitten veel werknemers ook nog eens de hele dag achter een scherm. Daarom halen wij buiten graag naar binnen en creëren we een gezonde omgeving. Zo verleid je potentiële medewerkers, behoud je je personeel en onderscheid je je naar de klant."

Vroeger draaide het bij kantoorontwikkeling vooral om efficiëntie: zoveel mogelijk bureaus per vierkante meter. Nu investeren bedrijven bewezen meer per vierkante meter. „Het gemiddelde kantoor is - ook door thuiswerk - kleiner, maar biedt veel meer kwaliteit, beleving, betekenis en flexibiliteit. Denk bijvoorbeeld aan daglicht en planten die het stressniveau bewezen verlagen, maar ook aan een goede luchtkwaliteit, stilteruimtes, gezond & biologisch eten, kunst & cultuur en mogelijkheden voor ontspanning & sport."

Ontmoeting is de nieuwe productiviteit

Een goed voorbeeld van deze verschuiving vind je bij Ahold Delhaize in Zaandam. Creneau transformeerde het formele bedrijfsrestaurant tot een multifunctionele court space, waar werknemers op een informele manier de hele dag kunnen samenkomen om te overleggen, gefocust te werken, brainstormen, ontspannen, eten en drinken. Ook met de bouw van een Belgisch biercafé voor Ahold HQ stimuleerde Creneau interactie. „Dat is - zeker nu thuiswerken structureel is geworden - broodnodig. Ontmoetingen bevorderen ideevorming, innovaties en creativiteit. Zo wordt een plus een drie."

Volgens Petermans willen de meeste CEO's hun mensen dan ook het liefst terug op kantoor zien. „Die strijd is overigens nog niet gestreden, want vooral jonge mensen willen een betere work-life verhouding en dus in ieder geval hybride werken."

Petermans ziet overigens ook bedrijven voor wie het belang van een kantoor gering is. „Dat is het geval als een organisatie geen dragende cultuur heeft. Als we bij Creneau een kantoor ontwerpen, gaan we steeds uit van de cultuur van het bedrijf. Oftewel form follows culture. Toch gaat het ontwerpproces maar wat vaak andersom en lijkt het kantoorgebouw leidend, een plek die bedrijven nodig heeft. Werknemers erin proppen, een logo aan de muur geschilderd in de kleuren van het bedrijf en klaar is Kees."

Luister ook naar Rethinking Work - Wat maakt een great place to work pas echt een great place to work?

De noodzaak van verbinding

Volgens onderzoekers zijn jongeren - alhoewel online verbonden met de ganse wereld - nog nooit zo eenzaam geweest als nu. „Ook daarom moeten we ruimtes ontwerpen die ontmoeting en verbinding bevorderen." Bij verzekeraar Ageas in Brussel leidde dit tot een levendige hub als hart van het gebouw. „Een plek met stijlvol, gevarieerd meubilair waar je fijn kan connecteren, waar ruimte is om alleen te werken of in groep, maar ook om even bij te praten of ontladen." Kunst speelt een bijzondere rol in het ontwerp. „We gebruikten daar heel veel werken van jonge kunstenaars via de kunstuitleen. Mensen praten erover. Het breekt het ijs, maakt de werkplek persoonlijk en uniek."

Duurzaamheid steeds belangrijker

Naast ontmoeting is ook duurzaamheid een speerpunt in de Creneau-designs. Bij het ING-kantoor in Rotterdam werd de volledige inrichting circulair gedaan, waardoor er nu een Paris-proof kantoor staat. De vloer werd bijvoorbeeld gemaakt met door ING-medewerkers uit de Maas gevist plastic. Zo betrok Creneau de werknemers ook bij de verbouwing, werden ze trots op hun nieuwe kantoor en spreken ze erover als er bezoek komt. De tevredenheid van personeel en klanten is met 80 procent is gestegen.

Mixed-use buildings & kruisbestuiving

De vrijdag is voor veel medewerkers inmiddels een thuiswerk of rustdag. Kantoorgebouwen zijn dan amper bezet terwijl de kosten gewoon doorgaan. De oplossing? „Stel je ruimte op vrijdag bijvoorbeeld beschikbaar aan start-ups, complementaire bedrijven (shared offices) of studenten en bindt die meteen aan je. Verder zie je een beweging naar gebouwen met meerdere functies: horeca, woningen, werkplekken, winkels en sportfaciliteiten ineen. Zo maak je kantoorgebieden weer levendig. Wij deden onlangs de inrichting van bakkerijcafé Le Perron in Amsterdam, dat in de plint van een appartementencomplex huist. Waar we als Creneau met onze gedegen hospitality-achtergrond trendsettend waren met de integratie van horeca in het kantoorontwerp, zo integreerden we hier kantoorinvloeden in een hospitality-omgeving; plekken waar gasten op hun lab-top kunnen werken of een belletje plegen."

Ontwerpen begint bij de cultuur

Een succesvol kantoor begint volgens Petermans bij het begrijpen van de organisatie. „Wij starten elk project met interviews, cultuurmetingen, workshops. We betrekken HR, communicatie, IT en facility vanaf het begin. Zo zorgen we dat de ruimte past bij wie je bent en waar je naartoe wilt als organisatie."

Op dit moment begeleidt Petermans een fusietraject waarin twee bedrijven samen een nieuw hoofdkantoor betrekken. „Dan is de vraag: hoe creëren we niet alleen een fraaie werkplek, maar ook een nieuwe bedrijfscultuur?" Of neem de Zuid-Afrikaanse projectontwikkelaar die haar nieuwe kantoor door Creneau liet ontwerpen. „Ze klopten bij ons aan nadat ze het bankkantoor van de toekomst in Haarlem hadden gezien dat we voor ING ontwierpen. De projectontwikkelaar wilde een goede werkplek voor haar expat-werknemers in Nederland. Dat vroeg om een aanpak waarin thuisgevoel key was. We integreerden tussen de diverse werkplekken een a-typische familietafel, een fijne bar voor de vrijdagmiddagborrel, maar ook een koffiecorner waar maandagochtend de rugby- en golfuitslagen worden besproken."

Lees ook - Fit op de werkvloer: zo kan en mag werkgever personeel helpen bij gezondere leefstijl

Van aesthetics naar aesth-ethics

Petermans: „We zoeken naar interieurs die niet alleen aantrekkelijk zijn, maar in alles kloppen. Duurzaam, sociaal verantwoord en verbindend. Aesth-ethics noemen we dat. Die benadering maakt het kantoor weer tot een plek van betekenis. Niet als verplichte werkplek, maar als ontmoetingsruimte, inspiratiebron en verlengstuk van de cultuur & waarden van het bedrijf. Die persoonlijke touch maakt het verschil. Een goed kantoorontwerp is geen kostenpost, maar een strategische investering in mensen die resulteert in welbevinden en productiviteit."

Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in: