De roep om een daadkrachtige minister van Digitale Zaken is een contradictio in terminis. Het is alsof Bhutan een kernwapenprogramma aankondigt: aandoenlijk ambitieus, maar volstrekt onrealistisch. Is Bhutan naïef? Nee. Bhutan weet precies wat het niet kan, terwijl Den Haag nog wanhopig op zoek is naar diezelfde zelfkennis.
Nobelprijswinnaar Paul Krugman was een paar weken geleden in Nederland en prees hoe uitzonderlijk goed alles er functioneert. En precies daar wringt het. Nederland heeft zijn bestuur zo goed georganiseerd dat het denkt dat alles te organiseren valt. Zelfs macht.
Een minister van Digitale Zaken zonder kennis, mandaat of budget is poldermodel bovenop poldermodel
Wibe Wagemans
Dus krijgt digitalisering weer een nieuwe titel, een nieuw loket en een nieuw beleidskader. Maar macht in technologie laat zich niet managen via een polderoverleg. Macht is geen proces; het is eigendom. Macht volgt geld, schaal en snelheid. Wie denkt dat je dat kunt oplossen met een nota of een ministeriële werkgroep, begrijpt niet hoe Silicon Valley werkt.
Schaal, data, snelheid
Een minister van Digitale Zaken zonder kennis, mandaat of budget is poldermodel bovenop poldermodel. We schreven het al in The Secret of Silicon Valley: de digitale wereld draait om schaal, data en snelheid.
Lees en/of luister ook - 'Europese digitale soevereiniteit? Die vogel is allang gevlogen'
Sterker nog, het is een satire die al in Berlijn is opgevoerd. Duitsland richtte het BMDS (Federaal Ministerie voor Digitale Zaken) op, maar die minister heeft nog steeds geen 'bindend stuurmandaat' over de begroting en de IT-architectuur van de andere ministeries. Zonder dat mandaat creëert Den Haag slechts een dure replica van Duitse ineffectiviteit.
Apple beslist over privacy, Google over kennis, Amazon over infrastructuur. Dáár ligt de macht
Wibe Wagemans
Intussen stapelt de functietitel-inflatie zich op. Chief Digital Officer, Data Tsar, AI Envoy. Uren vergaderen over digitale soevereiniteit, maar eerst nog een LOI-cursus over LLM's volgen. Het is niet makkelijk om als nationale visionair te worden vereerd terwijl een willekeurige 25-jarige in de rij bij de Starbucks in Palo Alto meer van de materie weet.
Techleap bewijst dat er alternatieven zijn
Toch beweegt er iets. Techleap bewijst dat er alternatieven zijn; al jarenlang de vlag van het Nederlandse startupbeleid, kiest voor opsplitsing. Een aparte B.V. met investeringen. Complimenten voor Constantijn van Oranje-Nassau en Maarten Cleeren. Precies de richting waar ik maanden geleden in de podcast Even bellen met Silicon Valley al voor pleitte: meer rekenschap afleggen naar de belastingbetaler.
En precies dat is ook de les. Den Haag daarentegen doet alsof het de regie terugpakt, maar de echte macht ligt al lang buiten de landsgrenzen. Het werkelijke mandaat bevindt zich in Silicon Valley. Apple besluit over privacy, Google over kennis en Amazon over infrastructuur. Dáár ligt de macht. Probeer de Belastingdienst maar eens los te weken van Microsoft. De overheid in Nederland probeert greep te krijgen op systemen die ze zelf niet bezit. Overigens vindt 99 procent van de mensen in Silicon Valley dat monopolies en politieke inmenging ook compleet ongezond zijn, maar niemand weet hoe eraan te ontsnappen.
Deze digitale afhankelijkheid is geen vrijblijvende keuze. Het is een existentiële economische aansprakelijkheid en een fiscale noodzaak. De gemiddelde data-inbreuk kost beursgenoteerde bedrijven een onmiddellijke daling van $607 miljoen. Dat is de prijs van soevereiniteitsverlies.
Open source is ingewikkelder dan staatssteun om KLM in leven te houden
Wibe Wagemans
Wie digitale autonomie wil, moet luisteren naar mensen die het spel echt begrijpen, niet naar ivoren torentjes zoals Clingendael. Richt een internationale Digital Council op met experts die weten hoe macht in technologie werkt, in plaats van nog een overlegorgaan dat vooral zichzelf coördineert.
Digitalisering is hét dossier
Open source is ingewikkelder dan staatssteun om KLM in leven te houden. Al zijn er initiatieven als WeAreFrank! Maar dat is geen soevereiniteit. Net zomin als je soevereiniteit koopt door Macron te volgen en ASML zonder mandaat een miljard 'subsidie' in Mistral laat gieten en dat dan Nederlandse machtspolitiek noemt.
Digitalisering is geen apart dossier. Het is hét dossier. Wie de Valley begrijpt, begrijpt de economie, productiviteit, handel en veiligheid. Dat mandaat hoort bij Economische Zaken of de premier zelf, niet bij een nieuwe minister met een Harvard borduurwerkcursusje bovenaan zijn/haar LinkedIn.
De nieuwe minister kan op staatsbezoek naar Bhutan. Ze zullen daar glimlachen. Niet uit minachting, maar uit zelfkennis.
Podcastserie Even bellen met Silicon Valley
Gerben van Driel belt wekelijks met Wibe Wagemans in Silicon Valley over innovaties, trends en de toekomst van tech. Als CEO, boardmember en investeerder weet Wibe als geen ander: de Valley dendert door ongeacht wat de wereld van Trump vindt. E
Elke dinsdag een nieuwe podcast op deze website en je favoriete podcastkanaal.
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
