Neem bijvoorbeeld sociaal onveilig gedrag op de werkvloer, zegt hoogleraar Psychologie Roos Vonk. Veel mensen merken onrecht wel op, maar ondernemen geen actie: ,,Mensen dénken vaak van zichzelf dat ze zullen opstaan tegen onrecht, maar op het moment zelf vinden ze het toch moeilijk."
Je stilte rationaliseren
Vonk bespreekt uit haar boek Je bent wat je doet dat mensen vaak de neiging hebben om het ongemak van het spreken tegen onrecht in te gaan te vermijden. ,,Als vrouwen bijvoorbeeld een seksistische grap horen, verwachten ze van zichzelf dat ze zullen reageren. Maar in werkelijkheid, wanneer ze geconfronteerd worden met die situatie, doen ze niets en rationaliseren ze hun stilte door te zeggen dat het eigenlijk niet zo erg was."
Ze legt uit dat het omgaan met ongemak essentieel is om echt tegen onrecht in te gaan. Vonk geeft mensen de opdracht hun instinctieve reacties uit te dagen: ,,Vraag jezelf af: 'Ga ik hier dood van?' Vaak vermijden we ongemak omdat het tegen onze overlevingsinstincten ingaat, maar in de huidige samenleving gaat het erom ongemak te leren dragen zonder erdoor overweldigd te worden."
Train je ongemak bij onrecht
Om heldhaftig op te treden, adviseert Vonk te oefenen in kleine ongemakkelijke situaties. ,,Denk aan het poetsen van je tanden met je niet-dominante hand of het halverwege stoppen met plassen. Deze oefeningen leren je brein dat ongemakkelijke situaties niet het einde van de wereld zijn, en je kunt ze doorstaan."
Relativeer je opmerkingen daarna niet
Daarnaast is mentale voorbereiding op het moment van onrecht belangrijk. ,,Bereid je voor op het ongemak; wees klaar om het niet te relativeren of grapjes te maken," zegt Vonk. ,,Even afwachten en observeer wat er gebeurt na het uitspreken; je hebt dan de regie over de situatie."
Als je de kunst van het omgaan met ongemak onder de knie hebt, verkrijg je de controle over je omgeving en blijf je trouw aan je eigen waarden. Roos Vonk benadrukt: ,,Het gaat niet om het heldendom zelf, maar om trouw te zijn aan je waarden. En dat vereist de daad van ongemak te trotseren."
Meer weten? Lees Roos Vonks nieuwe boek Mijn ego heeft altijd gelijk.
Luister ook de andere afleveringen met Roos Vonk
Hoe word ik goed in het accepteren van mijn imperfecties?
Hoe word ik beter in feedback?
Hoe word ik de baas over het impostor syndroom?
MEER LUISTEREN? Hier vind je alle afleveringen:
