Een willekeurige werkdag. Ik hoef geen lezing hoefde te geven en ik ben thuis om te schrijven. Tijdens een dag thuiswerken drink ik thee en dan het liefste: verse gemberthee. Maar, het ergste wat je als versegembertheedrinker kan overkomen gebeurde, de gember was op. Dus, ik naar de supermarkt om een stuk gember te halen. De naam van de supermarkt zal ik uit respect niet noemen. Ik stap de supermarkt binnen, pak een mandje, pak de Allerhande en ga mijn boodschappen doen.
Arjen Banach is organisatie-futuroloog en cabaretier én hij is een van de sprekers van het Sprekershuys.
Als ik aankom bij de kassa zie ik dat de klant voor mij in de rij het beurtbalkje is vergeten. Ik kom daar te laat achter en het onvermijdelijke gebeurt, mijn gember komt op de bon bij de klant voor me. Deze persoon was duidelijk geen gember-thee-drinker dus de gember moest van de bon af. Voordat je denkt, Arjen, het is niet inclusief om aan iemands uiterlijk af te lezen of 'ie wel of geen gemberthee drinkt. Ik zag het niet zozeer aan het uiterlijk van deze persoon als wel aan datgene wat de beste man kocht, namelijk 2 halve liters en een paar pakken bifi-worstjes. Geen gemberthee drinker dus.
De manager kwam uiteindelijk met een piepkleinsleuteltje die net uit een kindersurprise-ei leek te komen
Maar… de kassière was zelf niet bevoegd om dit te corrigeren. Misschien weet je wat moest gebeuren om een einde te maken aan deze benarde situatie? Jawel, de correctiesleutel. Er moest een manager opgetrommeld worden. Die kwam uiteindelijk met een piepkleinsleuteltje die net uit een kindersurprise-ei leek te komen. Hij steekt die sleutel in de kas, draait 'm om en was weer verdwenen. Ik richt me tot het meisje achter de kassa, waarom doen jullie dit eigenlijk? Ze kijkt mij met grote ogen aan en zegt: „Ik heb geen idee…"
Lees ook: Exclusieve voorpublicatie nieuwe boek Peter Ros: 'Zullen we nu weer aan het werk gaan?'
Keurslijf
Heel veel professionals zitten dagelijks in hun werk vast in een keurslijf wat we gemakshalve het systeem noemen. En dat houdt ons in onze greep en stimuleert ons vooral datgene te blijven doen wat we altijd hebben gedaan.
Je zou bijna kunnen stellen dat de echte vernieuwing die we doormaken in werk tot stand komt ondanks het systeem dan dankzij het systeem waarin we werken.
Maar wat is het systeem eigenlijk? Het systeem kan je niet vastpakken. Het is niet ergens verstopt, achter een vage deur op het kantoor waar je het kan bekijken. Het systeem is een imaginaire realiteit. Iets wat we niet goed kunnen waarnemen. Het is slechts een pakket van structuren, regels en afspraken waarbinnen wij met elkaar het werk doen. Het is gemaakt door mensen en mensen handelen vervolgens vanuit het systeem. En… dat handelen houdt het systeem in stand.
Het systeem bestaat niet
Weet dat jij, samen met je collega's, dat systeem bent. Het systeem bestaat namelijk bij de gratie van jullie handelen. Werken jullie vanuit het systeem, dan bestaat het. Als jullie echter op een compleet andere manier zouden gaan werken, dan bestaat het systeem niet. Je wordt dan uiteraard wel geconfronteerd met ijverige collega's die op niet mis te verstane wijze duidelijk maken dat jouw handelswijze niet de bedoeling is, maar het systeem kan jou zelf niet op de vingers tikken. Het systeem roept jou niet tot de orde, dat kan hoogstens een discipel van het systeem doen.
Met alles wat jij doet in je werk, volgens de huidige gang van zaken, maak je het systeem onbewust weer een heel klein beetje sterker. Hoe vaker en langer we dat doen, hoe lastiger het is om iets te veranderen aan dat systeem.
Lees ook: De werkelijke Cost of Inaction: als 'later' ongemerkt 'nooit' wordt
Stop met verschuilen
Terug naar de correctiesleutel. Niet alleen bij de anonieme supermarkt worden medewerkers geconfronteerd met onzinnige uitingen van het systeem, dat gebeurt binnen elke organisatie, ook bij die van jou. Dat vraag is, wat doe je dan? En ja, je kan je altijd verschuilen achter het systeem door te roepen dat er een leidinggevende boven je staat die dit van je verlangt. Maar nee, dat gaat er niet voor zorgen dat jij op lange termijn blij wordt van je baan. En weet dit, zelfs je leidinggevende is onbedoeld slachtoffer van het systeem. Die staat diep van binnen ook niet achter een correctiesleutel maar denkt simpelweg niet na over het nut ervan.
Help je collega's en help zelfs je eigen baas. Velen zijn door het systeem in slaap gesukkeld en herkennen de correctiesleutels niet meer. Jij wel. Benoem ze. Of nog beter, doe het één keer zonder de correctiesleutel, op een andere manier. Laat aan iedereen om je heen zien dat je altijd een keuze hebt om het systeem te volgen, maar ook om het systeem jou te laten volgen. Onthoud dit: het systeem heeft geen geweten of gevoel, het systeem 'doesn't care a shit about what you do. Dus: quit the shit, fix the system'.
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
