Mag een werknemer alles zeggen op social media?
Ja, medewerkers mogen veel zeggen op social media. In Nederland geldt vrijheid van meningsuiting, maar die wordt begrensd door het strafrecht.
Er zijn enkele uitzonderingen volgens het strafrecht:
Je mag niet discrimineren
Je mag niet aanzetten tot haat
Je mag geen schade toebrengen aan iemand anders
Daarnaast bestaat er een grijs gebied: reputatieschade.
Een voorbeeld: een medewerker van Senseo tweet dat hij de koffie niet lekker vindt en liever Nespresso drinkt. Dit kan indirect de reputatie van het bedrijf schaden of klanten beïnvloeden. Volgens Sliepen kan dat een probleem zijn, maar het is juridisch niet altijd een directe reden voor ontslag.
Wanneer is ontslag mogelijk door social media gebruik?
Een social media post kan directe gevolgen hebben voor de reputatie van een bedrijf. Denk aan:
Negatieve uitlatingen over producten of diensten.
Politieke statements die botsen met klantwaarden.
Beledigende of discriminerende opmerkingen.
Als reputatieschade aantoonbaar is, of het risico daarop groot, kan dit aanleiding zijn tot ontslag. Belangrijk: zonder duidelijke afspraken in een social media protocol of beding wordt het juridisch lastiger om ontslag te onderbouwen.
Social media protocol of beding: juridisch vastleggen
Je kunt de regels omtrent gebruik van social media vastleggen in een social media beding of protocol
Een social media beding is een artikel dat je opneemt in het contract. Hierin neem je op wat wel of niet kan en wat de consequenties daarvan zijn.
Een social media protocol stelt niet alleen hoe social media niet gebruikt moet worden, maar vooral ook hoe het wél gebruikt kan worden. Het biedt een breder perspectief. Een bedrijf kan uitleggen wat de kernwaarden zijn, wat belangrijk is, hoe social media gebruikt kan en mag worden.
Sliepen is voorstander van een protocol. „Door uit te leggen wat er wel mogelijk is en wat er wel kan, kan je een bredere context scheppen en kan het ook duidelijker en transparanter worden voor je werknemers."
Tips voor het opstellen van een social media protocol
Stel het altijd op in samenspraak met de ondernemingsraad.
Blijf het protocol updaten; elk jaar moet het protocol geanalyseerd worden.
Een protocol alleen is niet voldoende, ga ook in gesprek met je medewerkers. Het is hierbij belangrijk om het er van te voren al over te hebben en niet achteraf.
Zorg ervoor dat je medewerkers op de hoogte zijn van het protocol en handhaaf het protocol.
Pas als deze voorwaarden op orde zijn, heeft het protocol juridische waarde. Bij een conflict kun je aantonen dat de werknemer bewust het risico nam door de regels te overtreden. „Dan heb je er wat aan", verheldert Sliepen.
Voorbeeldfunctie en social media gedrag
Maakt het uit wat de functie is van de werknemer? Deels. Je moet altijd nadenken over wat je op social media deelt. Het maakt niet uit of je de CEO bent of degene die de koffie zet. Het is vooral van belang dat je rekening houdt met hoe je door je omgeving wordt gezien. „Je bent in veel gevallen een voorbeeldpersoon", stelt Van der Snoek.
Daar staat wel tegenover dat mensen met een leidinggevende functie meer een voorbeeldfunctie hebben. Zij moeten meer nadenken over wat ze plaatsen op social media.
Berichten 'op persoonlijke titel'
Veel mensen hebben in hun bio's op bijvoorbeeld Instagram of Twitter 'op persoonlijke titel' toegevoegd. Dat maakt volgens de arbeidsrechtadvocaat geen verschil. Op persoonlijke titel zegt wel iets, maar als je dat algemeen in je bio hebt staan dan zegt het niet meer zo heel veel. Het is vooral belangrijk altijd je gezonde verstand gebruiken als je iets plaatst, persoonlijke titel of niet. Van der Snoek: „Het ontslaat je helemaal niet van de plicht om na te denken over de mededeling die je doet."
Kun je medewerkers dwingen een post te verwijderen?
Er is geen wet die zegt dat een werkgever een post kan laten verwijderen. Wel mag je verzoeken om verwijdering als de inhoud schadelijk is voor het bedrijf. Zeker als dit in het protocol is opgenomen.
Externe druk en ontslag
In sommige gevallen kan er maatschappelijke of politieke druk ontstaan om een werknemer te ontslaan, bijvoorbeeld na een controversieel bericht. In Nederland en België beslissen werkgevers echter zelf. Van der Snoek vindt dat bedrijven trouw moeten blijven aan hun eigen kernwaarden en niet handelen op basis van 'ophitsing' van buitenaf.
Conclusie: ontslag door social media is mogelijk, maar context telt
Ja, een werknemer kan in sommige gevallen ontslagen worden vanwege een social media post, maar:
Er moet sprake zijn van ernstige (dreigende) schade
Het moet passen binnen de wettelijke kaders
Een social media protocol maakt het juridisch sterker
Een gesprek en preventie hebben de voorkeur boven directe sancties
Liever luisteren? Alle tips komen uit de podcast BusinessWise Weekly:
BusinessWise Weekly is een wekelijkse podcast waarin presentator Olivier de Neve je bijpraat over de actualiteit die ertoe doet op de werkvloer, bij het koffieapparaat en in de strategie-presentatie van volgende week. Samen met scherpe denkers uit het bedrijfsleven vertaalt hij het zakelijke nieuws naar concrete inzichten, duiding die verder gaat dan het persbericht en die ene LinkedIn-post. Elke vrijdag een nieuwe aflevering.
Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in:
