Leiderschapslessen van Adrian van Hooydonk (BMW Group): 'Wees je eigen grootste criticus én je grootste fan'

Wat zou dat kleine ventje gedacht hebben, toen hij op zijn basisschool in het Limburgse Echt autootjes zat te tekenen? 'Later, als ik groot ben, wil ik een team met zevenhonderd van de grootste designtalenten van de wereld leiden'?

Dat was het in elk geval niet, vertelt Adrian van Hooydonk ons wanneer we hem spreken in München, de thuishaven van het wereldwijde autoconcern waar hij al sinds 1992 voor werkt. En toch is dat wat Van Hooydonk tegenwoordig doet; hij schetst nog altijd – 'vooral in het weekend' – maar is ook verantwoordelijk voor meer dan zevenhonderd medewerkers bij BMW, Mini, Rolls-Royce en motorfietsafdeling Motorrad.

In München trekt de autodivisie het doek af van de nieuwe, volledig elektrische iX3, een model waar de designchef met zijn teams jarenlang aan werkte. „En zo'n onthulling vind ik nog steeds spannend. Elke nieuwe auto is belangrijk, ook voor mij persoonlijk, omdat ik in de eerste plaats hou van wat ik doe. Dus ik geef erom. En ja, ik doe dit al heel lang, maar ik prijs mezelf gelukkig want het begon als mijn hobby en zo voelt het nog steeds. Maar nee, als kind had ik nooit kunnen bedenken dat ik dit op een dag zou doen, laat staan een team van 700 mensen zou leiden. Dat kun je je niet voorstellen, je kunt er zelfs niet voor trainen."

Gewaagde schetsen, spraakmakende modellen

Na zijn opleidingen aan de TU Delft (Industrieel Ontwerpen) en het Art Center College of Design (Automotive Design) in het Zwitserse Vevey, landde Van Hooydonk begin jaren '90 als exterieurontwerper bij de autodivisie van BMW. Daar maakte hij al snel furore door gewaagde schetsen op papier te zetten, die uiteindelijk leidden tot spraakmakende modellen. Onze landgenoot wist zich al snel te onderscheiden door zijn durf en brutaliteit. Zo is hij feitelijk de geestelijk vader van de 'Bangle Butt'; die enigszins controversiële 'opgelegde kofferbakklep' van onder meer de BMW 7-serie werd vernoemd naar Van Hooydonks toenmalige baas Chris Bangle, maar kwam uit het potlood van de Nederlander.

Lees ook - Achter de 1,3 miljard omzet van Ten Brinke Group, de bouwreus uit de Achterhoek, zit een andere filosofie dan je denkt

De les die we hieruit kunnen trekken: zorg dat je werk opvalt tussen dat van je collega's. Jezelf onderscheiden loont, ook in een wereld waarin honderden designers met duizenden schetsen strijden om de goedkeuring van hun leidinggevenden en het grote publiek. Het bracht Van Hooydonk mooie carrièrestappen, maar leerde hem ook omgaan met soms zeer stevige kritiek. Zo was bepaald niet iedereen te spreken over de genoemde 'Bangle Butt', en hebben ook de ontwerpen van recente BMW's regelmatig veel stof doen opwaaien.

'Stevige feedback scherpt ons alleen maar'

Het kenmerkt de vooruitstrevende denker en doener in Adrian van Hooydonk. Provoceren is geen doel, zo zegt hij, maar goede ontwerpen moeten wel discussie oproepen: ,,In de wereld van design is kritiek onvermijdelijk; iedereen heeft een mening over wat mooi is. Wij krijgen soms stevige feedback – van de pers, van klanten, van binnenuit – maar dat scherpt ons alleen maar. Geen kritiek betekent onverschilligheid, en dat is veel erger. Ik zie dat als brandstof voor vooruitgang. Het moment dat iedereen het altijd eens is, moet je je zorgen maken. Dan is het niet vernieuwend genoeg."

Lees ook - Ray Klaassens over leiderschap: 'Leiders kiezen, managers faciliteren'

700 creatieve geesten in München, Los Angeles, Shanghai en Goodwood

Die visie probeert Van Hooydonk als leidinggevende elke dag mee te geven aan de honderden mensen die onder zijn vleugels werken. ,,Ik vind het mooi als mensen kritisch zijn op hun eigen werk: als je het goed doet, ben je zelf je grootste criticus én je grootste fan. Ik doe dit werk inderdaad al een hele tijd, dus ik kan bogen op ervaringen uit het verleden. Daarmee kan ik op mijn beurt vertrouwen geven en dat soort lef bij de mensen stimuleren."

Hij verwijst naar eerdere generaties van BMW's die in het begin controversieel waren, maar toch uitstekende verkoopcijfers lieten noteren. ,,Na een paar jaar zie je dat de markt meegaat en trek je de conclusie dat je lef nodig hebt om de tijd vooruit te zijn. Als leider moet je dat niet alleen tonen, maar ook dragen. Je team moet weten: ik sta achter jullie, ook als de wereld nog twijfelt."

Met ontwerpstudio's in München, Los Angeles, Shanghai en het Britse Goodwood leidt Van Hooydonk grote, internationale teams. Om zijn eigen functie als Senior Vice President van de hele BMW Group enigszins overzichtelijk te houden, heeft hij zijn tak van het bedrijf duidelijk gestructureerd. ,,De teams zijn opgedeeld in merkstudio's voor BMW, Mini, Rolls-Royce, BMW Motorrad en dan een aantal aparte teams voor zaken zoals de gebruikersinterface. Er worden talloze ideeën besproken, maar we zijn behoorlijk efficiënt. Zo heb ik voor elk merk een design director; het grootste deel van de ontwerpbeslissingen doe ik met hen. Dus in totaal zijn dat 10 mensen, dat maakt het beheersbaar."

'Het is soms een zware verantwoordelijkheid'

Zelf schetst hij dus nog altijd. Iedere week. ,,Elke maandagochtend hebben mijn teams nieuwe schetsen in hun mailbox. Zo probeer ik het juiste voorbeeld te geven en betrokken te blijven, maar ik vind het ook gewoon leuk. Tegelijk is mijn voornaamste taak tegenwoordig het stellen van de juiste vragen, richting geven en beschermen."

Van Hooydonk ziet zijn werk (nog) altijd als een grote verantwoordelijkheid, zo besluit hij. „Weet je wat het is? We ontwerpen voor een hele industrie, er zitten fabrieken achter met mensenlevens die er voor hun levensonderhoud van afhankelijk zijn. BMW heeft 160.000 werknemers die moeten kunnen vertrouwen op de kracht van onze producten, dus dat vat ik niet licht op. Daar speel ik niet mee, die verantwoordelijkheid neem ik. Het is soms een zware. Maar wat ik altijd denk dat het beste is voor het bedrijf, is iets dat op de lange termijn zal werken. We zijn nooit op zoek naar een snel applaus, want dat kan ook heel snel wegebben."

Ontvang elke week het beste van BusinessWise in je mailbox. Schrijf je hier nu gratis in: