Kenniswerkers – miljoenen Nederlanders van wie het werk grotendeels bestaat uit nadenken, communiceren en omgaan met informatie – kunnen veel beter presteren door bewuster om te gaan met hun tijd, aandacht en digitale vaardigheden. Martijn Aslander, technologiefilosoof en auteur van het boek 'Ons werk is stuk', deelt in deze aflevering zijn inzichten over hoe je technologie en je eigen werkwijze kunt benutten om een betere kenniswerker te worden.
Wat is een kenniswerker?
In Nederland zijn er zo'n vijf miljoen kenniswerkers. Toch is de term verrassend onduidelijk. Volgens Aslander zijn het mensen die meer dan vijf uur per dag achter een scherm werken en van wie het werk grotendeels bestaat uit het verwerken van informatie en communiceren. Toch leren we nergens hoe je dat efficiënt doet. „Op school leren we niet hoe je met informatie omgaat—hoe je het vangt, ordent en deelt," zegt hij. Hierdoor worstelen veel kenniswerkers met hun dagelijkse taken, terwijl ze vaak aannemen dat ze al optimaal werken.
De grootste uitdaging: aandachtsconfetti
Een van de grootste problemen bij kenniswerk is wat Aslander aandachtsconfetti noemt: een brein dat constant overweldigd wordt door notificaties, e-mails, en andere prikkels. „Met een vol hoofd kun je niet goed nadenken," legt hij uit. Dit probleem wordt nog versterkt door de gewoonte om voortdurend e-mails te checken en je te laten afleiden door meldingen. Aslander benadrukt: „Als je vaker dan twee keer per dag je e-mail opent, bepaal jij niet langer hoe je werkdag eruitziet, maar een ander."
Bovendien zorgt constante afleiding ervoor dat je concentratiespanne afneemt. Wanneer je brein eenmaal wordt onderbroken, kan het tot 17 minuten duren voordat je weer volledig gefocust bent. Dit heeft een enorme impact op de productiviteit en mentale gezondheid van kenniswerkers.
Tips om een betere kenniswerker te worden
Aslander deelt praktische adviezen waarmee je als kenniswerker efficiënter én gezonder kunt werken:
Beperk je e-mailgebruik:
Open je e-mail maximaal twee keer per dag, bijvoorbeeld aan het begin en het einde van je werkdag. Dit voorkomt dat je je hele dag laat dicteren door e-mails en notificaties.
Zet meldingen uit:
Verminder afleiding door notificaties op je telefoon, tablet en computer uit te schakelen. Hiermee behoud je controle over je aandacht.
Plan ongestoorde tijd:
Neem momenten waarop je volledig focust op complexe taken zonder afleiding. Creativiteit en diep nadenken ontstaan juist wanneer je brein niet continu wordt onderbroken.
Creëer een gezonde digitale werkomgeving:
Leer omgaan met digitale tools en organiseer je informatie beter. „De meeste mensen komen niet verder dan documenten in mapjes stoppen, maar dat kost je zelfs 500 uur per jaar," zegt Aslander.
Gebruik je natuurlijke ritme:
Niet iedereen is even scherp op dezelfde momenten van de dag. Identificeer wanneer jij het meest productief bent en plan je belangrijkste taken in die uren.
Bouw rustmomenten in:
Goede ideeën ontstaan vaak in onverwachte momenten, zoals onder de douche of tijdens een wandeling. Geef je brein de ruimte om puzzelstukjes te laten vallen in plaats van constant bezig te zijn.
Waarom minder werken meer oplevert
Het idee dat meer werken automatisch meer productiviteit oplevert, noemt Aslander achterhaald. „Minder werken kan juist leiden tot een hogere arbeidsproductiviteit bij kenniswerkers," benadrukt hij. Door bewuster en efficiënter te werken, voorkom je dat je tijd verspilt aan onbelangrijke taken. Het draait niet om hoeveel uren je maakt, maar om hoe je die uren gebruikt.
De cultuur van druk zijn
We moeten een maatschappelijke discussie voeren over wat waardevol werk is, vindt Aslander. „Het hele idee dat je productiever bent als je meer e-mails opent of als je de hele dag brandjes blust, klopt niet." Kenniswerkers zouden meer tijd moeten besteden aan nadenken over hoe ze hun werk organiseren en hoe ze tools beter kunnen inzetten.
Hij illustreert dit met een anekdote over een loodgieter die een probleem oplost met één hamerklap. „Die tik kost €1, zegt die loodgieter dan, maar weten waar te slaan kost €49. Kenniswerkers moeten meer tijd besteden aan leren waar ze moeten slaan, in plaats van zomaar wat te doen."
De shownotes van Martijn Aslander
„Hoe je kenniswerk moet doen wordt niemand geleerd. We maakten er een hele documentaire over: Kenniswerk. Die documentaire leidde tot dit boek:
Ons Werk is Stuk. En ook tot een mooi initiatief: Digitale Fitheid, waar in we mensen helpen om meer mentale ruimte en ook nog eens meer slagkracht te geven. Je kunt zelf beginnen door lid te worden van de gratis community met gratis meetups en veel rijke content."
Elk jaar organiseren we met de Rijksoverheid in maart de Maand van de Digitale Fitheid (BusinessWise is partner). Een bottom-up event waarbij jaarlijks meer dan 1000 organisaties aanhaken om hun medewerkers digitaal fitter te helpen maken."
Het boek van Mark Tigchelaar Focus Aan/Uit is een klassieker die heel leerzaam is qua snappen hoe jouw brein en kenniswerk resoneren:
Versplinterde aandacht kost mega-veel breinenergie (op een normale dag heb je maar genoeg voor 4 uur concentratie).
Als je beter het verschil snapt tussen informatie en communicatie, ga je die vanzelf beter organiseren.
Je eigen informatie organiseren? Over een paar jaar heeft iedereen het erover: PKM. Ik ben organisator van de wereldsummit erover. Die is elk jaar in maart in Nederland.
Veel ellende in teams met collega's kun je voorkomen met duidelijke afspraken over informatie en communicatie. Dat kun je prima oplossen met de Team Werkovereenkomst. in sommige gevallen hebben teams hier tot 95% minder emailverkeer mee behaald."
Luister ook naar de andere afleveringen met Martijn Aslander
Hoe word ik een betere aanjager?
Hoe word ik een betere beller?
Hoe word ik een betere onthouder?
Hoe word ik een betere spreker?
Hoe word ik een betere pitcher?
Hoe word ik een betere organisator?
Hoe word ik een betere lezer?
Hoe word ik slagvaardiger?
Hoe word ik een betere denker?
MEER LUISTEREN? Hier vind je alle afleveringen:
