Voor jezelf opkomen is balanceren tussen helder communiceren en in contact blijven met de ander. In deze aflevering legt gedrags- en communicatie-expert Anne-Maartje Oud, oprichter van The Behaviour Company, uit hoe je dit effectief kunt doen zonder agressief over te komen of een muur op te werpen. Het draait om helderheid, voorbereiding, en interactie.
Wat betekent voor jezelf opkomen?
Oud benadrukt dat voor jezelf opkomen niet betekent dat je anderen met kracht overtuigt of jouw punt opdringt. „Het gaat om jouw belangen duidelijk maken op een manier die helpend is, niet afstotend," legt ze uit. Het draait om je eigen wensen respectvol en helder kenbaar maken, maar ook de ruimte laten voor een gesprek waarin je rekening houdt met de ander. ..Als jij alleen poneert wat je wil zonder open te staan voor interactie, krijg je het niet voor elkaar."
Hoe kom je voor jezelf op een effectieve manier op?
Oud deelt een aantal praktische tips voor wie beter wil worden in deze vaardigheid:
Gebruik ik-boodschappen:
Helder communiceren begint met duidelijk benoemen wat je denkt, voelt of nodig hebt. „Zeg bijvoorbeeld: 'Ik zou het prettig vinden als…' of 'Dit is mijn belang'. Door je woorden specifiek te maken en niet om de hete brij heen te draaien, maak je het voor de ander ook makkelijker."
Bereid je voor:
Denk goed na over wat je wilt zeggen en hoe je dat wilt doen, zonder alles tot in detail vast te leggen. Focus naast de inhoud ook op de procedure, zoals het kiezen van het juiste moment, en de interactie, waarbij je rekening houdt met de stijl van de persoon tegenover je: „Bij de één ben je misschien directer en bij de ander wat luchtiger."
Geef ruimte en benoem het thema:
Het helpt om expliciet te benoemen dat je voor jezelf wilt opkomen, zeker in gesprekken die gevoelig of lastig zijn. „Zeg bijvoorbeeld: 'Ik wil iets met je bespreken dat ik lastig vind.' Daarmee zet je een duidelijke toon en voorkom je verwarring."
Maak het gesprek interactief:
Voor jezelf opkomen is niet een eenzijdig statement. Luister naar hoe de ander reageert en wees bereid om samen tot een oplossing te komen. Dit houdt het gesprek constructief en zorgt ervoor dat je niet als bot of agressief wordt ervaren.
Ultimatums? Weeg ze zorgvuldig af:
Hoewel er situaties zijn waarin ultimatums nuttig zijn, waarschuwt Oud dat deze een duidelijke consequentie moeten hebben. Stel jezelf eerst de vraag: „Wat doe ik als de ander niet instemt?" Zorg dat je de eventuele gevolgen kunt dragen.
Wat als het niet goed gaat?
Soms lukt het niet om voor jezelf op te komen op het moment zelf. Oud begrijpt dat en geeft mee dat dit normaal is. „Als je gestrest bent, neemt het limbische systeem (je emotionele brein, red.) de overhand, waardoor je soms niet helder kunt nadenken." Het gevolg? Je weet pas later, bijvoorbeeld in de lift, wat je eigenlijk had willen zeggen.
Maar goed nieuws: het is nooit te laat om alsnog voor jezelf op te komen. „Stuur een mail of plan een vervolgafspraak en zeg: 'Ik wil even terugkomen op ons gesprek.' Live communicatie is altijd krachtiger, maar zelfs via mail kun je alsnog duidelijk zijn."
Wat als je aan de andere kant zit?
Als jij degene bent tegen wie iemand probeert voor zichzelf op te komen, kun je actief bijdragen aan een constructief gesprek. Oud adviseert:
Geef complimenten: Erken dat de ander het initiatief neemt om zijn of haar belangen te bespreken.
Geef, zo nodig, feedback op de toon: Als de manier waarop de ander communiceert weerstand oproept, benoem dit op een vriendelijke manier. „Bijvoorbeeld: 'Ik vind het goed dat je dit aangeeft, maar de manier waarop maakt dat ik wat meer tegengas wil geven.' Dat opent de deur voor een beter gesprek."
Het belang van gezelligheid en sfeer
Een ontspannen en lichte sfeer kan helpen om gevoelige onderwerpen te bespreken, maar Oud waarschuwt dat dit niet ten koste mag gaan van je boodschap. „Het mag gezellig zijn, zolang je niet zó voorzichtig bent dat jouw punt ondersneeuwt. Zorg dat je boodschap stevig staat, ook in een ontspannen sfeer."
Luister ook de andere afleveringen met Anne-Maartje Oud
Hoe word ik beter in observeren?
Hoe word ik beter in mijn non-verbale communicatie?
Hoe word ik beter in het voeren van lastige gesprekken?
Hoe word ik beter in omgaan met toxische persoonlijkheden?
Hoe word ik beter in het maken van contact?
MEER LUISTEREN? Hier vind je alle afleveringen:
